Azerbaycan halkı son 200 yıllık tarih boyunca milliyetçi-şovenist ermenilerin etnik temizleme ve işgalci siyasetine maruz kalmışdır. ermeniler tarafından tarihin çeşitli dönemlerinde kitlelerce facialar yapılmış Azerbaycan halkı tarihi topraklarından, ata-baba yurtlarından kovulmuş ve mülteci olmuştur. Azerbaycan halkının kendi yurtlarından kovulması, ezeli topraklarından didergin düşmeleri Sovyetler döneminde de devam etmişdir.

1988 yılından başlayarak Dağlık Karabağ civarında başlayan olaylarda ermeni düşünürlerinin “Denizden denize Ermenistan” gibi sersem ve akılalmaz ideasını gerçekleştirmek çabası, kentlerin ve şehirlerin dağılması, bununla birlikte binlerce günahsız azerbaycanlının ölümü, kalanlarının ise kendi doğma yurtlarından didergin düşmeleri ile sonuçlanmışdır.

Özellikle not etmek lazımdır ki, tarihin çeşitli dönemlerinde Ermenistan tecavüzüne maruz kalan ülkemiz 1992 tarihinin Şubat ayının 25`den 26`na geçen gecesinde bunu bir daha yaşadı. Hocalı soykrımı XX yüzyılın ve Azerbaycan tarihinin kanla yazılmış sayfası olarak en dehşetli soykırım olarak tarihe geçti. 1988 yılından başlayarak Azerbaycanın ezeli yurdu olan Dağlık Karabağ topraklarında arazi iddiasında bulunan bu menfur ermeniler Azerbaycan tarihinin en kadim yaşayış yerleşkelerinden  birisi olan Hocalı`da vahşice ve benzeri görülmeyen katliam gerçekleştirdiler.

Her zaman olduğu gibi bu tarihlerde de hiçbir uluslararası antlaşmaları umursamayan ve uluslararası hukukun bütün norm ve prensiplerine aykırı olarak Ermenistan tarihen Azerbaycanın toprakları olan Dağlık karabağı işgal etme yolunda hiçbir faciayı gerçekleştirmekten ve hiç bir soykırımı hayata geçirmekten çekinmeksizin yollarında amansızca ilerlediler. XX yüzyılın en kanlı sayfası olarak bilinen Hocalı soykırımı ermenilerin bu agresif, vahşi ve gaddar siyasetinin sonucuna maruz kaldı. XX yüzyılda gerçekleştirilen bu soykırım sadece Azerbaycan tarihine değil aynı zamanda dünya tarihine de yapılmış bir cinayetkar eylemdir.

Hocalıyı hedef almakla ermenilerin amacı Dağlık Karabağ`da yaşayan azerbaycanlıları aradan kaldırmak, Hocalıyı ise tarihten ve yer yüzünden silmekti. Çünkü Hocalı öyle bir yerdi ki Azerbaycanın tarihinin antik döneminden şimdiki dönemine kadar bütün kültürleri kendisinde barındırıyordu. Hocalının bu özel kültürü tarihe Hocalı-Gedebey olarak adını kazıtmışdır. Hocalıda bulunan bu kültür abideleri insan beşeriyetinin gelişim dinamikasını kendisinde barındıran kültür örnekleridir. Bütün bu kültür dikilileri ve dünyanın en kadim mezarlığı olan Hocalı mezarlığı ermeni işgalinden sonra darmadağın edilmesi barbarlığın bir sembolü olmasının yanı sıra dünya kültürüne de karşı yapılmış bir katliam idi.

Geçen yılın sonbaharında Azerbaycan`da olan ermeniler Hocalı soykırımı kurbanlarının hatırasına Bakü`de dikilmiş anıtı ziyaret ettiler. Ziyaret sonrası Gazeteci Suzanna Caginyan şu sözleri demişti: Ben Azerbaycan halkına karşı gerçekleştirilen bu musibetlere göre Ermenistan halkı adından Azerbaycan halkından özür dilerim.

Facianın planı

Acımasızca katledilen Hocalı halkı şubat ayının 25`i saat 23:00 sularında Sovyetler Birliğinin 366`cı alayının ermeni askerleri tarafından ağır ateşlere maruz kalmıştır.  Bu ağır saldırının başlangıcında ilk önce Hocalıda yerleşen savunma barikatları ve yatakhaneler patlatıldı. Tecavüzkar ermeni piyadeleri şehre 26`sı gece saat 01:00-04:00 sularında girdi. Ermenistan askeri yapılanmalarının verdiği bilgiye göre ağır silahların ateşlerine maruz kalan şehir savunması fazla dayanamayarak kırıldı.  Hocalıda bulunan dağıntılar ve yıkıntılar da bu patlayışların ağır top ateşleri sonucunda oluştuğunu kanıtlamaktadır. Çünkü bu tür dağıntılar hiçbir şekilde gergin sokak savaşları zamanı ortaya çıkamaz.

Ermenistan askeri yapılanmaları 1992 yılının 25 Şubatının 26`na geçen gece Hocalıda tarihe “Hocalı Soykırımı” olarak kanlı harflerle yazılmış akıl almaz bir katliam gerçekleştirdiler. 7 bin nüfusu olan Hocalının ermeni askeri yapılanmalarının şehre girdiği zaman yalnızca 3 bini şehirde yaşamaktaydı. Çünkü 4 aydan aşkın bir süre içinde kuşatmada kalan halk diğer bölgelere kaçmaya mecbur kalmışlardı. Şehirdeki kalan ahalide artık ana-baba yurtlarını terk etmeye mecbur bırakılarak dağlara, ormanlara kaçmıştı. Her taraftan silahlı ermeni askerleri silahsız masum ahaliye ateşler açıyor, sağ kalan kadın, kız, gelinler soğuk ve karlı kış gecesinde çeşitli işkencelere maruz bırakılıyordular. Şu bir gerçektir ki ne kadar insan ermeni ateşinden kurtula bilip dağlara kaçsa da bu soğuk kış gecesinde donarak öldüler.

Saldırılar başladıktan sonra Hocalı halkı telaş içerisinde Azerbaycan`ın Ağdam bölgesine kaçmaya çalıştı.  En önemli eşyalarını alamadan, üzerlerine kalın bir şeyler giyemeden o soğuk kış gecesinde evlerinden çıktılar. Bunun sonucunda ise onların bazıları ermeni askeri yapılanmalarının silahlı saldırısından kurtulsa da bu kış gecesinde donarak öldüler. Donarak ölenlerin büyük çoğunluğunu çocuk ve kadınlar teşkil etmekteydi. Kaça bilenlerin anlattığına göre kaçamayan ve esir olarak alınanlar ise anında katledildi.

Kaçarken ölen ve öldürülen Hocalı halkının cesetlerinin Azerbaycan bölmeleri tarafından helikopterle Ağdama götürülme görüntüleri mevcuttur. Video görüntülerinden de görüldüğü üzere Hocalı halkı kaçarken acımasızca katledilmiştir ve bu katledilen halkın büyük çoğunluğu yaşlılar, kadınlar ve çocuklardı.

4 gün boyunca Ağdama 200-e yakın ceset taşındı. Bu cesetlerin bir çoğu çeşitli işkencelere maruz kalmış, bazıların kafa derileri yüzülmüş ve bazılarının ise başı kesilmişti. Ağdam`a getirilen 181 cesedin 130-u erkek, 51`i kadındı ve bunun yanı sıra bu cesetlerin 13 tanesi çocuktu.

Cinayetkar ermeni askeri yapılanmalarının Şubat ayının 25`ni 26`na bağlayan gece vahşice yaptıkları bu soykırım sonucunda 613 kişi öldürüldü, 1000-i aşkın çeşitli yaşlardaki kişiler aldıkları silah yarasından sakat kaldı. 106-sı kadın olmak üzere 63 az yaşlı çocuk ve 70 yaşlı kişi öldürüldü. 8 tane aile tamamen yok edildi. 25 çocuk her iki velisini ve 130 kişi hem her velisinden birisini kaybetti. Düşman ateşinden 76-sı çocuk olmakla 487 kişi yaralandı. 1275 kişi esir alındı. Esir alınanlardan 150 erkek, 68 kadın ve 26 çocuğa ne olduğu bilinmemektedir.

Bütün bu cinayetler ermeni askeri yapılanmaları tarafından acımasızca ve akıl almaz vahşilikle gerçekleştirildi.  Bu soykırımın gerçekleştirilmesinde iştirak eden subaylar ise bugün Ermenistan`da siyasi hâkimiyette temsil olunmalarının yanı sıra ermeni ordusuna komutanlık ediyorlar. Her bir Azerbaycan evladı gibi bizler, Hocalı`da insanlık ve yaradılış aleyhine gerçekleştirilmiş bu suçların sahiplerinin bir gün mutlaka uluslararası cinayet mahkemesi karşısında bunun cevabını vereceklerine ve eğer cihanı alem adaletini yitirmediyse bunun kesinlikle olacağına ve yine bizler Hocalı katillerinin hukuk karşısında gereken değeri göreceklerine inanıyoruz. Çünkü biz Hocalı`yı asla Unutmadık, Unutmayacağız!!

Azerbaycan Kars Başkonsolosluğu