SERKA’nın Çalıştay raporunda yer alan bilgilere göre, hayvancılığın kalkınabilmesi için Bölgeler arası işbirliğinin güçlendirilmesi veda Doğu Anadolu Bölgesinde devletin alıcı olarak pazara müdahale etmesi gerekliği öne çıktı.

-HAYVAN BARINAKLARININ MODERNİZASYONU, ÖRGÜTLENMENİN TEŞVİKİ, MEVCUT KURUMLARIN KAPASİTELERİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ VE MODERN İŞLETMELERİN YAYGINLAŞTIRILMASI:

BELİRLENEN TEMEL SORUNLAR:

-Barınakların inşası açısından ağır bir mevzuat bulunmakta olup işlemler yavaş yürümektedir.

-Söz konusu bürokratik uygulamalar yatırım yapılmasının önündeki en büyük engellerden birisidir.

-Barınak inşası konusunda bölgemizde yaşanan sıkıntılardan birisi inşaat maliyetinin yüksek olmasıdır.

-Barınak içi iklimsel koşullar diğer önemli bir sorundur. Özellikle “havalandırma” ile ilgili sorunlar ciddidir.

-Hayvanlar için tamamen kapalı barınaklar tehlike oluşturmaktadır.

-Barınaklardan kaynaklanan buzağı ölümlerinin yüksek olduğu görülmektedir.

-Çiftçilerimizin modern barınaklar yapamamasındaki önemli etkenlerden birisi büyük ölçekli işletme sayısının çok az olması, çoğunluğunun küçük ölçekli üretime dayanmasıdır.

-Modern barınakların yapılmamasının diğer bir nedeni, üretilen ürünlerin pazara ulaşma sıkıntılarıdır.

-Markalaşma olmaması pazar payının azalmasına ve üretimin sürekli olmamasına neden olmaktadır. Bölgesel üretim kapasitesinin düşük olması ve üretimde sürekliliğin sağlanamaması sıkıntılar doğurmaktadır.

-Hayvan pazarlarındaki barınakların koşulları iyi durumda değildir.

-Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin sağlanan desteklerden çok düşük oranda pay almalarının temel sebebi örgütlü yapının olmaması, birlikte hareket edilememesidir.

-Yetiştiricilerin kredi ve teşviklere ulaşma konusunda ve finansal konularda sıkıntıları bulunmaktadır.

-Birliklerin finansal durumları ile ilgili sorunları bulunmaktadır.

-Hayvancılıkla ilgili kooperatifler ve birliklerin etkinliğinin arttırılması konusunda mevzuat ile ilgili sıkıntılar yaşanmaktadır.

-Söz konusu örgütlerin yeterli teknik personeli bulunmamaktadır. Teknik personelin özlük haklarıyla ilgili sıkıntılar vardır.

-Tarım il müdürlükleri, desteklerden yararlanılmasının sağlanmasında hayvanların kayıt altına alınması konusunda yetişmiş personel açısından yetersiz kalmaktadır. Bölgenin koşulları organik besi sığırcılığının yapılmasına uygunluk göstermektedir. Ancak bu konuda yeterli girişim yoktur. Ancak, organik hayvancılık ve tarım zorlu bir süreçtir ve verim düşüklüğü de olacaktır. Dolayısıyla daha yüksek fiyata pazarlama sıkıntısı yaşanacaktır.

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:

-Bölgenin hayvansal potansiyelinin ve hedefinin belirlenerek barınak tasarımlarının buna göre yapılması gerekmektedir.

-Barınaklarla ilgili mevzuatın günümüz koşullarına ve teknolojisine uygun hale getirilmesi gerekmektedir.

-Model işletmelerin kurulması gerekmektedir, zira yatırımcı ve yetiştirici görerek başarısına ikna olduğu yeni teknikleri uygulama eğilimindedir.

-Yetiştiricilerin teknik eğitim düzeylerinin arttırılması gerekmektedir.

-Bölgemiz için yarı açık barınakların önerilmesi ve teşvik edilmesi gerekmektedir.

-Barınak içi düzenlemeler yapılmalıdır, barınakların hayvanların bakım ve beslenmesini kolaylaştırıcı şekilde tasarımlanması gerekmektedir.

-Barınakların tasarımı yapılırken hayvan davranışları, refahı ve hiyerarşik düzenleri de dikkate alınmalıdır. Barınaklarda bir doğumhane bölümünün olması temizliğin, ilk bakımın ve beslemenin hijyenik ortamda yapılması açısından önemlidir.

-Bölgemizde bağlamalı sistem kullanan barınaklar vardır. Günümüz bilim dünyasında ahırlarda hayvanların bağlanmasından daha çok serbest hareket edebilecekleri bir düzen önerilmektedir.

-Buzağı ölümlerinin azaltılması için buzağıların dışarıda ahır dışında ayrı kulübelerde yetiştirilmesi önerilmektedir.

-Bölgedeki hayvan pazarlarının fiziksel koşullarının iyileştirilmesi gerekmektedir.

-Verilecek destekler örgütlenmeyi de teşvik edecek şekilde olmalıdır.

-Verilen finans kaynağının amacına uygun kullanılmasının sağlanması gerekmektedir.

-Hayvancılıktan kazanılan paranın ne kadarının hayvancılığa aktarıldığının ve aktarılmama sebeplerinin belirlenmesi gerekmektedir.

-Bölge bazında desteklenecek alanlar ve konuları belirlenmeli ve her bölgeye aynı koşullarda destek verilmemelidir.

-Üretici birliklerinin nihai ürünü pazarlamasına yönelik çalışma yapmaları gerekmektedir.

-Üreticilerin örgütlenme, yeniliklere uyum, girişimcilik, teknik becerileri arttırma konularında eğitilmeleri gerekmektedir.

-Akademik ortamda üretilen bilgiler ile veteriner hekimler ve ziraat mühendislerinin bilgilerinin yetiştiriciye yansıyacak şekilde kullanılması gerekmektedir.

-Bölgedeki tarım ve hayvancılık gibi stratejik önemdeki sektörlere özel desteklerin verilmesi yetiştiricinin rekabet edebilecek seviyeye gelmesi için gereklidir. Bölge için korumacı bir yaklaşımın sergilenmesi gerekmektedir.

-Birliklerin etkinliklerinin arttırılması için Kalkınma Ajansları, Tarım İl Müdürlükleri ve üniversiteler tarafından bilgi, teknik ve mali açıdan desteklenmeleri önerilmektedir.

-Ticari hayvancılık işletmelerinin minimum ölçülerinin belirlenmesi ve desteklerin buna göre tasarlanması gerekmektedir.

-Kalkınma Ajansları, üniversiteler ve üretici birliklerinin kendi aralarında ve üreticilerle sürekli ilişki halinde olmaları, kendilerini tanıtmaları ve yerinde ziyaretleri gerçekleştirmeleri gerekli olup iyi uygulamaları çiftçiye göstermeleri, anlatmaları, kendilerine güven duygularının sağlanması açısından önemlidir.

-İyi bir organizasyon yapılabilirse, organik üretilen etler daha yüksek fiyatlarla pazarlanabilir.

-Örgütlenmede 11 ilin bir bütün olarak ele alınması gereklidir.

-Birlik ve kooperatifler aracılığıyla yetiştiricilerin hayvansal ürünlerini işleyerek satma imkanlarının sağlanması gereklidir.

HAYVANCILIK DESTEKLEMELERİ VE ÜRÜN KATMA DEĞERİNİN ARTIRILMASI:

BELİRLENEN TEMEL SORUNLAR:

-Ulusal ve bölgesel ölçekte geliştirilen politika ve stratejiler uyumsuz ve yetersizdir.

-Farklı kurumlar tarafından verilen teşvik ve destekler mükerrerlik arz etmektedir.

-Ulusal hayvancılık politikasında istikrarsızlık (mevcuttur.)

-Tarım bakanlığı hayvancılık politikaları süreklilik arz etmemektedir.

-Teşviklere ulaşmada bürokratik engellerle karşılaşılmaktadır.

-Hayvancılığa özel teşvik mekanizmaları yerel ihtiyaçları gözetmemektedir.

-Teşvik ve destek mekanizmalarının farklı hedef gruplarının ihtiyaç ve önceliklerine cevap verecek şekilde düzenlenmemektedir

-Sektördeki örgütlenme sorunları ve örgütlenmeye ilişkin mevzuat yetersizdir (kooperatifler, birlikler vb.).

-Et ve hayvan ithalatı büyükbaş hayvan üreticilerini olumsuz etkilemektedir

-Bölgenin yapısal dezavantajları (iklim, ulaşım, göç vb.) vardır.

-Bölgedeki hayvancılık-çiftçilik kültürü güncel üretim ve tüketim faaliyetlerine cevap verememektedir

-Bölge, büyük yatırımcıları cezbedecek altyapı ve teşvik mekanizmalarına sahip değildir (KDV, arazi, faiz vb.).

-Çiftçi ve köylüler tarım ve hayvancılık faaliyetleri konusunda yeterli bilgi sahibi değildir.

-Yerel üreticilerin ve çiftçilerin örgütlenmemesi sorun teşkil etmektedir.

-Teşvik ve mali desteklerden faydalanma sürecinde potansiyel başvuru sahiplerinin bilgi ve eğitim eksikliği nedeni ile danışmanlık firmaları haksız kazanç sağlamaktadır.

-Yüksek kapasiteye sahip işletmelerin profesyonel idari yapıya sahip olmaması verimi düşürmektedir.

-Modern işletmelerde çalışacak ara eleman eksikliği bulunmaktadır.

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:

-Mevzuatın (Kalkınma Ajansları, Tarım Bakanlığı vb.) güncel sektörel ihtiyaç ve önceliklere göre yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.

-Merkezi ve yerel kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyon ve iletişim sağlanmalıdır (toplantılar, çalıştaylar, raporlamalar vb. araçlar).

-Teşvik ve desteklerde bölge ve hedef grup profiline uygun araçları kullanılmalıdır (doğrudan destek, teknik destek, faiz desteği vb.).

-Örgütlenmenin teşviki ve mevcut kurumların kapasitelerinin güçlendirilmesi gerekmektedir.

-Et ve hayvan ithalatının yasaklanması veya sınırlama getirilmesi, bunun yerine gebe düve ithalinin serbest bırakılması gereklidir.

-Teşviklerin, desteklerin ve kredilerin hedef grupların öncelik ve ihtiyaçlarına göre belirlenmesi örneğin çiftçi, köylü, sanayi tip işletme, mandıra, yem üreticisi vb.) gerekmektedir.

-Organik tarım ve hayvancılık potansiyelinin değerlendirilmesini sağlayacak destekler uygulanmalıdır.

-Bölgenin yüksek rakımının ürün kalitesi üzerindeki olumlu etkisinin ön plana çıkarılması (gerekmektedir)

KALKINMA AJANSLARINDAN BEKLENTİLER:

-Alan çalışmalarına önem verilmeli ve işletme-çiftçi-köylü ile yakın temas halinde çalışılmalıdır.

-Mali destek mekanizmalarını ve başvuru süreçleri kolaylaştırılmalıdır.

-Teknik ve mali değerlendirme kriterleri sektörün özelliklerini ölçecek şekilde güncellenmelidir.

-Teknik destek, bilgilendirme ve eğitim toplantıları aracılığı ile yerel aktörlerin proje geliştirme ve yürütme kapasiteleri geliştirilmelidir.

-Bölgesel politikaların geliştirilebilmesi ve istikrarının sağlanabilmesi için merkezi kurum ve kuruluşlarla sürekli iletişim halinde bulunulmalı ve bölgeye özel bilgiler aktarılmalıdır.

-Gerekli mevzuat değişikliklerini önerilmelidir.

-Bölgede hayvancılık sektöründe uzmanlaşma ve markalaşma teşvik edilmelidir.

-Bölgenin ihtiyaçlarına yönelik olarak hayvancılık ve tarım ortak üretim alanlarında küçük ölçekli altyapı çalışmaları desteklenmelidir.

-Üreticilerin hayvancılık ve tarım faaliyetleri yönünden bilgi ve farkındalık eksikliğini gidermeye yönelik sürekli eğitim faaliyetleri organize edilmelidir.

-Büyükbaş hayvancılık programlarında satın alımlar Ajanslar tarafından yönetilmelidir (örneğin büyükbaş hayvan satın alımlarının toplu halde ajans tarafından yapılması). Sözleşmeli yem üretimi, büyükbaş hayvancılık faaliyeti ve ürün işlemesi yapan işletmelerin entegre projeler halinde desteklenebilecekleri programlar geliştirilmelidir.

-Mera ıslah programlarının geliştirilmesine destek verilmelidir.

-Ajanslar tarafından hayvancılık desteklemesi yapılacak alanların, öncelikli bölgelerin belirlenmesi ve desteklerin buna göre düzenlenmesi gerekmektedir.

-Ziraat mühendisleri ve veterinerler için girişimcilik, çiftçilik destekleri açılması ve uygun koşullarda kredi ve hibe sağlanması gerekmektedir.

-Çiftçilerin başvurularını kolaylaştırmak için tip ahır projelerinin ajanslar tarafından çizdirilmesi ve dağıtılması uygun olacaktır.

-Silajlık yem bitkisi ekimi ve silaj yapımı ile yem depolamasının teşvik edilmesi gerekmektedir.

-Büyükbaş hayvan desteklerinin işletmede en az 25 büyükbaş hayvan olacak şekilde verilmesi uygun olacaktır.

-Verilecek desteklerin en az 5 yıllık bir plan, program dâhilinde planlanarak verilmesi sağlanmalıdır.

-Mali desteklerin, ahır modernizasyonundan ziyade sıfırdan tesis kurulacak şekilde önceliklendirilmesi gereklidir.

-Markalaşma konusunda ajansın yol gösterici olacağı destekler sağlanmalıdır.

-Organik tarım ve hayvancılık destekleme kapsamına alınmalıdır. Ajanslar desteklerde örgütlenmeyi teşvik edici pozitif ayrımcılıkta bulunmalıdır.

-Ajanslar tarafından uygulamalı projeler geliştirilmeli, en az 3 yıllık kırsal kalkınma çalışmalarına destek verilmelidir.

SÜT HAYVANCILIĞININ GELİŞTİRİLMESİ, IRK ISLAHI VE HAYVAN BESLEMESİ VE YEM BİTKİLERİ:

BELİRLENEN TEMEL SORUNLAR:

-Mera ıslah çalışmaları yetersizdir.

-Otlatmada yanlış uygulamalar vardır: Erken, yoğun otlatma yaygındır.

-Meraya gidiş gelişte uzun mesafeler yürünmesi, süt kaybına neden olmaktadır.

-Bulaşıcı hastalıklar sorunu mevcuttur.

-Kaba yem üretim veya tedarik maliyeti yüksektir.

-Kırsalda kaba yem kullanım bilinci düşüktür, işletmelerin bilgisi yetersizdir.

-Fabrika yemlerinde kalite sorunu vardır.

-Fabrika yemlerinin kullanımında bilgi yetersizliği vardır.

-Geleneksel besleme yöntemleri kullanılmaktadır.

-Düşük kaliteli kaba yem kullanılmaktadır.

-Kalitesiz kesif yem kullanılmaktadır.

-Hayvan başına birim alanının, havalandırmanın ve ışığın yetersiz olduğu, farklı tür ve yaştaki sığırlar bir arada tutulduğu sağlıksız koşullara sahip ahırlar bulunmaktadır.

-Düşük süt üretimi önemli bir sorun teşkil etmektedir.

-Sütün ucuza satılması çiftçinin süt üreticiliği ile ilgilenmesini engellemektedir.

-Yem maliyetleri yüksektir.

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:

-Kültür ırkı sığırların yaygınlaştırılması gerekmektedir.

-Mera ıslahı çalışmaları yaygınlaştırılmalıdır.

-Bilimsel besleme yöntemlerinin kullanılması gerekmektedir.

-Buzağılar ve düveler, laktasyonun değişik dönemlerinde uygun şekilde beslenmelidirler.

-Rasyon (yem) formülasyonlarının uygulanması gerekmektedir.

-Entansif şartlarda modern barınakların yaygınlaştırılması önem arz etmektedir.

-Markalaşma ve patent uygulamalarına gerekli önem verilmelidir.

-Süt tüketimi teşvik edilmelidir.

-Süt satış kooperatifleri kurulmalıdır.

-Milli hayvancılık politikasının oluşturulması gerekmektedir.

-Desteklerin daha etkin ve kolay kullandırılması çiftçinin elini güçlendirecektir.

-Bölgeler arası işbirliğinin güçlendirilmesi gerekmektedir.

-Doğu Anadolu Bölgesinde devletin alıcı olarak pazara müdahale etmesi gereklidir.