Hükümetin 2016’nın ikinci yarısından bu tarafa hem ulusal, hem de uluslararası yatırımcıları cezbetmek için oldukça ciddi teşvik paketleri açıkladığını hatırlatan Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği Erzurum Başkanı Taner Bayır, yeni yayımlanan Bakanlar kurulu kararının Erzurum ve benzer illerin yatırımlardan faydalanma imkânını ortadan kaldırdığını söyledi.

Ulusal ve uluslararası yatırımcıları cezbetmek için “Proje bazlı (süper) teşvik paketi” ve “cazibe merkezleri programı” gibi ciddi teşviklerin açıklanmasına rağmen, 22 Kasım 2016’da yayımlanan 678 Sayılı OHAL KHK’sı ile sistemimize yeni bir teşvik paketi olarak giren Cazibe Merkezleri Programı maalesef arzu edildiği gibi işlemediğini belirten Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği Erzurum Başkanı Taner Bayır, Kalkınma Bankası uhdesinde doğan Program’ın 24 Aralık 2017’de yayımlanan 696 Sayılı OHAL KHK’sı ile Ekonomi Bakanlığı’na devredildiğini böylece; Kalkınma Bankası tarafından yürütülmesi öngörülen eski programın hiç uygulanma imkânı bulunamadan rafa kaldırılmış olduğunu açıkladı.

Bayır’ın konuyla ilgili yaptığı açıklama şöyle: “ Yeni yayımlanan Bakanlar kurulu kararı Erzurum ve benzer illerin yatırımlardan faydalanma imkanını ortadan kaldırmış oldu. Cazibe merkezi başvurularında Erzurum’a yoğun bir ilgi olduğu herkesin malumuydu. Sebebi ise Devlet desteklerinin en rahat uygulanma imkanı olan yer Erzurum olduğu ve Erzurum bürokrasisinin ciddi gayret ve çabalarının sonucuydu. Yeni bakanlar kurulu kararı ile Bölgesel teşviklere ek hiçbir olumlu katkı ve ekleme sağalamaması, kafalarda şu soru işaretlerini oluşturmaktadır. Yaklaşık 3 yıldır yürürlükte bulunan Bölgesel teşviğe Erzurum’dan başvuran yatırımcı var mı (HAYIR),Uygulanacak yeni sistemde başvuru olur mu (SANMAM),çünkü; Bölgesel teşvikten tek farkı Erzurum 5. bölgeydi, yeni sisteme göre 6. bölge teşvikleri kapsamına alınmasıdır. Faydalanma şartı ise asgari 5 milyon TL yatırım yapılanının yanı sıra, gerçekleştirilecek yatırım imalat sanayi (Ulusal Faaliyet ve Ürün Sınıflaması-US-97 Kodu: 15-37) kapsamında olmasıdır.US-97 15-37 faaliyet kodlarının büyük bir kısmı TKDK tarafından hibe yoluyla desteklenmektedir. Bu kodların alt başlıklarının yüzde 90’lık kısmı ülkemizin inanç yapısına ve kültürüne uygun değildir. US-97 15 başlığında (At, eşek, domuz, alkol üretimi vb. ürünlerinin işlenmesini içermektedir. US-97 37 ise hurdanın geri dönüşümünü içermektedir. Belirlenen bu yatırım alanlarına Erzurum’da 5 milyon TL yatırım yapacak, yatırımcıların sınırlı olması veya hiç olmamasıdır.

Hazırlanan bu teşvik sistemi popülist, ülkenin ve bölgenin gerçeklerinden bi haber brokratların, Ankara’da oturum bölgeye gömlek dikmesi olarak değerlendiriyoruz. Yapılan bu hataların AK Parti 2019 seçimlerini ve Hükümetin 2023 hedeflerini olumsuz bir şekilde etkileyeceğini düşünmekteyiz.

Eski Cazibe Merkezleri Programı kapsamındaki 23 ilde özel sektör tarafından gerçekleştirilecek yatırımlara sağlanan destekleri aşağıdaki şekilde sıralaya biliriz;

-Danışmanlık hizmeti desteği,

-Anahtar teslim fabrika binası yapım desteği,

-Faizsiz yatırım kredisi desteği,

-Faiz indirimli işletme kredisi desteği,

-Bakanlar Kurulunca belirlenen illerden halen faaliyette bulunan üretim tesisini Cazibe Merkezleri Programı kapsamındaki illere taşımak isteyen yatırımcılara “Üretim Tesislerini Taşıma Desteği” mevcuttu.

Yeni sistemde ise;

Az gelişmiş bölgelerde istihdam, üretim ve ihracatın artırılmasına yönelik yatırımların desteklenmesine ilişkin usul ve esaslara dair Bakanlar Kurulu şöyledir; Karar, Cazibe Merkezleri Programı kapsamındaki 23 ilde özel sektör tarafından gerçekleştirilecek imalat sanayi ( Ulusal Faaliyet ve Ürün Sınıflaması-US-97 Kodu: 15-37) ile çağrı ve veri merkezi yatırım desteklerini kapsıyor.

Desteklenmesine karar verilen yatırımlar, komite tarafından uygun bulunması halinde, enerji desteği ile 6'ncı bölge imkanlarından yararlanacak.

Karar kapsamında desteklenecek imalat sanayi yatırımları için;

a) Tunceli, Bayburt, Ardahan, Gümüşhane, Iğdır, Erzincan illerinde 2 milyon Türk Lirası;

b) Hakkari, Bingöl, Kars, Siirt, Bitlis, Muş, Şırnak illerinde 4 milyon Türk Lirası;

c) Ağrı, Batman, Elazığ, Adıyaman, Erzurum, Malatya, Mardin, Van, Diyarbakır, Şanlıurfa illerinde ise 5 milyon Türk Lirası tutarında asgari sabit yatırım şartı aranacak.

Çağrı merkezi yatırımlarının asgari 200 kişilik istihdam sağlaması; veri merkezi yatırımlarının ise asgari 5 bin metrekare beyaz alan ihtiva etmesi gerekecek.

Kısacası vefakar, Devletini seven, AK Parti Hükümetine yüzde 80’ler civarında oy veren Erzurum’un umudu başka bir bahara kaldı. Başka baharlar beklemeden ivedi bir şekilde bölgenin ihtiyaçlarına yönelik tespitlerin bölgede yani yerinde belirlenerek uygulama tebliği çıkarılmalıdır.”