Ertan'ın önemli değerlendirmelerde bulunduğu yazısı ise şöyle :

Kars-Ardahan sınırlarımızın hemen karşısında Ermenistan'da çok önemli bir Rus askerî üssü var: Gümrü Üssü bunun adı.

Rus Transkafkas Kuvvetleri Grubu'na bağlı bu üs aynı zamanda Rus 102. Üssü olarak da anılıyor. Kuruluş tarihi 1940'lara kadar giden, zaman içinde çeşitli isimler alan üste bugün 3.000-5.000 arası bir Rus kuvveti bulunuyor.

Üs karşılığında Ermenistan Rusya'ya herhangi bir mali katkıda bulunmuyor; ancak üssün elektrik, su gibi temel altyapı masraflarını karşılıyor.

2005 yılına kadar üste 74 tank, 17 saldırı amaçlı piyade aracı, 149 zırhlı araç, 90 kadar ağır top, 20 kadar MİG-29 avcı-bombardıman uçağı, muhtelif tipte helikopterler ve birkaç batarya S-300 uçaksavar sistemi bulunuyordu. Bu miktarlar bugün muhtemelen daha fazla; zira Rusya 3 yıl kadar önce Gürcistan'daki son iki üssü olan Batum ve Ahılkelek'ten Gümrü'ye miktarı bilinmeyen silah sistemleri, tank, top ve zırhlı araçları nakletmiş, böylece üssü daha da kuvvetli hale getirmişti. O zaman söylenenlere göre, en az Gümrü'ye 35 tank, çok sayıda zırhlı araç ve 370 parça top sevk etmişti.

Gümrü Üssü, dikkate alınması gereken kara kuvvetinin yanı sıra Rusya-Ermenistan ve Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleri için önemli bir hava savunma, erken uyarı üssü olarak da faaliyet gösteriyor. Bu bakımlardan da üs önemli sayılmalı. Üs, Rusya ile Ermenistan arasında 29 Ağustos 1997 tarihinde imzalanan 'Dostluk, İşbirliği ve Karşılıklı Yardımlaşma Anlaşması' içinde önemli bir yer tutuyor. 25 yıl süreli bu anlaşmayla Rusya ve Ermenistan muhtemel tehditlere karşı ortak tutum almayı ve birbirlerinin güvenliğine yardım etmeyi taahhüt etmişlerdi. Üste işte bu çerçevede her iki taraf için de önemli bir fonksiyon icra ediyor. Bu yüzden, Rusya ve Ermenistan söz konusu 1997 Anlaşması'nı ve şüphesiz üssün durumunu yeniden ele almak ve daha kapsamlı ve kuvvetli hale getirmek için anlaşmayı önümüzdeki günlerde yeniden ele almayı planlıyorlar.

Hem Rus ve hem de Ermeni yetkililerin geçen hafta teyit ettikleri bu yeniden gözden geçirme konusunda Rus yetkililerin Devlet Başkanı Dmitri Medvedev'e ilgili belge ve protokolleri sunduğu, Medvedev'in bunları bu ay içinde yapacağı Ermenistan ziyaretinde muhatabıyla görüşeceği bildiriliyor.

Haberlerden, Gümrü Üssü'nün, anlaşmada yapılacak değişikliklerle hem Rusya'nın çıkarlarına ve hem de Ermenistan'ın milli güvenliğine katkı yapacak tarzda şekillendirileceği belirtiliyor. Buna ek olarak Rusya'nın Güney Kafkaslar'daki ana müttefiki Ermenistan'a ek modern ve özel silahlar da sağlayacağına işaret ediliyor.

Bu haberleri doğrulayan Ermeni yetkililer, Gümrü'deki Rus kuvvetlerinin zaten Ermenistan'ı koruma taahhüdü altında olduklarını; ancak bunun anlaşmada yapılacak değişikliklerle daha açık ve net hale getirileceğini söylüyorlar.

Başka haberlerde de 1997 Anlaşması'nın değiştirilecek halinin anlaşmayı 24 yıl daha uzatmasının söz konusu olduğu, ayrıca uzatmaların bitiminde anlaşmanın kendiliğinden otomatik olarak uzaması hükmünün de yer alacağı ifade ediliyor. Bütün bunların ışığında, Rusya-Ermenistan ilişkilerinin daha da kuvvetlendiği kolaylıkla anlaşılıyor.

1997 Anlaşması'nın değişikliğe tabi tutulması ve kuvvetlendirilmesinin yanı sıra iki ülkenin aralarındaki savunma sanayii işbirliğini kuvvetlendirecekleri yönünde geçenlerde önemli gelişmeler de meydana gelmiş bulunuyor. 20 Temmuz'da Erivan'ı ziyaret eden Ortak Güvenlik Anlaşması Kurumu Genel Sekreteri Rus yetkili Nikolay Bordyuza, Ermenistan'ın askerî-savunma kurumlarının Rusya'nın aynı askerî-savunma kompleksiyle bütünleşmesi doğrultusunda pilot projelerin başlatıldığını duyurmuştu. Bu bağlamda, yeri gelmişken Ermenistan'ın Rus silahlarını piyasa fiyatlarının çok altında, hatta bedava aldığını da burada belirtelim.

Gümrü Üssü ve ötesi ile ilgili bizim önemli ve anlamlı bulduğumuz için bu yazının konusu yaptığımız gelişmeler böyle. Burnumuzun dibinde ve en çok bizi ilgilendiren meydana gelmekte olan bu gelişmeleri hatırlatmak da bize düşüyor...