Ülkemizin üç düzenli kuş halkalama istasyonundan ikisi olan Kuyucuk ve Aras Kuş Halkalama İstasyonları ilkbahar 2012 kuş halkalama çalışmalarını tamamladı. KuzeyDoğa Derneği, Kars İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Iğdır İl Çevre ve Orman Müdürlüğü ve Kafkas Üniversitesi tarafından yürütülen çalışmalar sonucu 2012 ilkbaharında iki istasyonda toplam 4918 kuş halkalandı.

Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi Iğdır ili Tuzluca ilçesi Yukarı Çıyrıklı köyünde Aras nehri kıyısında yer almaktadır. 2006 sonbaharında kuş halkalama çalışmalarının başladığı Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde halkalama çalışmaları bu ilkbahar 12 Mart 2012 tarihinde başlayıp, 6 Haziran 2012 tarihinde sona erdi. Halkalama yapılan 85 günde 101 farklı türden toplam 4.118 kuş halkalandı. Önceki yıllardan farklı olarak bu sene Aras Halkalama İstasyonu’nda ilk defa derekuşu, çulluk, yeşil arıkuşu, çalı bülbülü ve çam baştankarası halkalandı. Böylelikle Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde 2006 yılından bu yana 104 türden 5.482 kuş halkalandı ve toplam 237 kuş türü kaydedildi. KuzeyDoğa Derneği ve Kafkas Üniversitesi’nin bilimsel çalışmaları, Türkiye’nin 468 kuş türünün %51’inin bu çok önemli sulak alanda kaydetti. Ama KuzeyDoğa Derneği’nin 2008 yılından verdiği dilekçelere rağmen Aras Nehri Kuş Cenneti halen korunmuyor.

Kuyucuk Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi Kars ili Arpaçay ilçesi Kuyucuk Gölü kenarında yer almaktadır. 2007 sonbaharında kuş halkalama çalışmalarının başladığı Kuyucuk Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde halkalama çalışmaları bu sene 21 Mayıs 2012 tarihinde başlayıp, 14 Haziran 2012 tarihinde sona erdi. Halkalama yapılan toplam 21 günde 34 türden 790 kuş halkalandı. Böylelikle Kuyucuk Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde 2007 yılından bu yana 162 türden 35.631 kuş halkalandı ve toplam 227 kuş türü kaydedildi. Sumru, Doğu Kamışçını, Ak Mukallit, Ketenkuşu, Küçük Batağan, Ebabil ve İbibik bu sezon Kuyucuk’ta halkalanan yeni türler oldu. Türkiye’nin 468 kuş türünün %49’u alanda kaydedildi ve Kuyucuk Gölü Kuş Cenneti’nin kuşlar ve kuşgözlem turizmi için önemini gösterdi.

Çalışmalar boyunca Boğaziçi, Ege, Dokuz Eylül ve Kafkas Üniversitelerinden 11 öğrenci, İstanbul, Tekirdağ, Iğdır ve Kağızman’dan toplam 7 gönüllü çalışmalarımıza katılırken Danimarka, İngiltere ve Fransa’dan toplam 8 yabancı gönüllü de çalışmalarımıza destek verdi. Böylelikle KuzeyDoğa Derneği’nin Kars ve Iğdır illerinde 2012 ilkbaharında gerçekleştirdiği halkalama çalışmalarına 26 gönüllü katılmış oldu. Çalışmalar, Dernek Başkanı ve uzman halkacı Doç. Dr Çağan ?ekercioğlu gözetiminde, KuzeyDoğa Derneği’nden uzman halkacı Sedat İnak ve Danimarkalı gönüllümüz halkacı Michael Hansen liderliğinde yönetildi

İki istasyonda yapılan çalışmalar bu sezon basının yoğun ilgisini çekti. TRT Haber Kuyucuk Gölü’nde yapmış olduğumuz halkalama çalışmalarıyla ilgili yaklaşık 15 dakikalık bir haber yaparken, TV8’de Tayfun Talipoğlu’nun sunduğu Bam Teli programı ise Aras Halkalama İstasyonumuza yarım saatlik zaman ayırdı.

KUŞ HALKALAMA NEDİR?

Kuş halkalama, kuşlara zarar vermeyen çok ince ağlarla kuşları yakalayıp, her birinde özgün bir numara olan ve kimlik niteliği taşıyan, hafif, paslanmaz, alüminyum halkaları kuşların bacağına takarak kuş göçlerini ve kuş sayılarındaki değişiklikleri takip etmektir. 100 yıldan fazla bir süredir birçok ülkede milyonlarca kuş bu yöntemle araştırılmıştır. Üzerinde kuşun halkalandığı ülkenin adını ve ülke halkalama merkezinin adresini taşıyan bu halkalar, halkalı bir kuş tekrar yakalanırsa veya ölüsü bulunursa, kuşun nereden geldiğini gösterir. Halkalama istasyonlarında tür tanımı, kuşları halkalama (kimlik), cinsiyet ve yaş belirleme, kanat ve kuyruk ölçümleri, ağırlık ve yaş oranı, tüy değişme durumu ve yön bulma deneyleri yapılmakta ve başta okul çocukları olmak üzere ziyaretçi eğitimleri gerçekleştirilmektedir.