Fatma KARAMAN

Türkiye’de bazı doktorlar yıllık izinlerinde bu ülkelere sağlık hizmeti götürüyor. Bunlarla da kalmayıp Kars, Van, Mardin, Şırnak, Hakkari ve Ardahan’ın değişik ilçe ve köylerine de geliyorlar. Üstelik tüm masrafları ceplerinden karşılayarak...

Kimi 50 yıldır görmeyen bir kişiyi ameliyat ederek yeniden görmesini sağlıyor, kimi yıllarca böbrek taşından mustarip hastayı sağlığına kavuşturuyor, kimi ise küçük bir çocuğun geleceğini aydınlatıyor. Onların yaptıkları, insanlığın ölmediğinin de kanıtı…

Yıllardır sebebini bilmediğiniz ağrılarla kıvransanız, tanımadığınız bir ülkeden gelen doktorlar hiçbir karşılık beklemeden ameliyatla sizi böbrek taşlarınızdan kurtarsa, teşekkür etmek için hangi kelimeleri kullanırdınız? Ya da boynunuzdan belinize kadar uzanan kocaman bir urla yaşamayı kabullenmişken 25 dakikalık küçük bir operasyon sonucu eski sağlığınıza kavuşsanız... 50 yıldır görmeyen gözleriniz ameliyat edilse ve gözlerinizi açtığınızda size gülümseyen beyaz önlüklü kişiye nasıl bir ifadeyle bakarsınız?

Bunlar ne efsane ne masal. Hepsi dünyanın pek çok yerinde yaşanan ve mutlu sonla biten gerçek insan hikayeleri. Bu hikayelerin kahramanları ise Türk doktorlar. Yıl boyunca yoğun bir şekilde çalışan doktorlar, tatil vakti geldiğinde ise izinlerini alarak aileleriyle birlikte tatile çıkmıyor; Uganda, Darfur, Afganistan, Etiyopya, Senegal, Gazze’ye gidiyor. Tüm masrafları ceplerinden ödeyerek orada sağlık yardımına muhtaç kişilere umut oluyor, onları ameliyat ediyor, ilaç yardımında bulunuyor, eski sağlıklarına kavuşturuyorlar.

MUCİZE YARATAN KAHRAMAN

Onlar, gittikleri ülkelerde mucize yaratan kahramanlar gibi görülüyor. Ya kendileri? Gönüllülük esasına dayanan bu işin hayatlarına farklı zenginlikler kattığını söylüyor. Sudan’ın Darfur bölgesinde yaptıkları katarakt ameliyatları sonucu yeniden dünyayı net görmeye başlayan yaşlıların mutlulukları, teşekkürleri onların tüm yorgunlarını unutturuyor. Afganistan’da tedavi ettikleri çocukların sağlıklı bir geleceğe kavuşması manevi bir hazza neden oluyor.

Peki kim bu ‘beyaz önlüklü melek’ doktorlar? Symbiosis Derneği, Sağlık Mensupları Derneği, Ümit Hekimler Derneği, Sakarya Afiyet Sağlık Derneği ve Yeryüzü Doktorları üyesi onlarca doktor ve diğer meslek gruplarından gönüllüler bu işe baş koymuş. Onlar anlatıyor...

Afganistan’da tehlike atlattık, mayın ve canlı bombalardan kurtulduk

Symbiosis, Yunanca bir kelime. Birbirine hayat vererek yaşamak anlamında. Bu anlamlı kelimeyi dernek adı yapan çoğu Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi’nden bir grup doktor, son 10 yıldır dere tepe yol kat edip hem gönüllü olarak hem ücretsiz dünyanın pek çok ülkesine sağlık hizmeti götürüyor. Symbiosis Derneği Amerikan Hastanesi’nde görev yapan işitme ve konuşma bozuklukları uzmanı Ayşen Erdil öncülüğünde kuruldu. Erdil, Uganda’da karşılaştığı Fransızların sınır tanımayan doktorlar örgütünden esinlenerek bu oluşumu hayata geçirdiğini söylüyor.

Erdil ve dernektekiler yıllık izinlerini sağlık hizmetlerinin aksadığı bölgelerde geçiriyor, gönüllü sağlık taraması yapıyorlar. Türkiye’de Kars, Van, Mardin, Şırnak, Hakkari ve Ardahan’ın değişik ilçe ve köylerine, dünyada ise Gürcistan, Azerbaycan, Afganistan ve Kosova’ya gönüllü olarak gittiklerini söyleyen Erdil “Amerikan Hastanesi’nde hasta tedavi ediyorum ama karşılığında para alıyorum. Oysa insanlara sağlık hizmeti götürmenin bir karşılığı yok. Karşılıksız bir şey yapmanın keyfini, mutluluğunu çok sonra fark ettim. Oralara gittiğimizde vicdanım rahatlıyor. Bu müthiş bir tatmin, olağanüstü bir huzur.”

GENÇ BİR KADININ DRAMI

Erdil, bazen eşlerinin hatta çocuklarının bile kendileriyle geldiklerini belirterek yardım götürdükleri bir yerdeki hiç unutamadıkları bir olayı şöyle anlatıyor “Afganistan’ın çeşitli şehirlerinde çalıştık. Bazen mayınlardan kurtulduk, bazen canlı bombalardan. Ama bizi çok etkileyen bir kız vardı. 33 yaşında ve 16 kez doğum yapmış. ‘Nasıl bakacaksın 16 çocuğa?’ diye sorunca ‘Nasıl olsa yarısı savaşta ölecek’ dedi. İnsan kahrolmaz da ne olur? Orada çocuklar mutlu değil, bir tek çocuğu bile güldüremedik. Ne çikolata, ne bebek, ne oyuncak, hiçbiri fayda etmedi.”

Symbiosis Derneği

1999’da kuruldu. 23 doktor üyesi var. Türkiye’de Kars, Van, Mardin, Şırnak, Hakkari’ye gidiyorlar. Ayrıca Gürcistan, Azerbaycan, Afganistan ve Kosova’ya giderek hastaları tedavi ediyorlar.

Bize sabır, fedakarlık ve hoşgörüyü öğrettiler

Bir diğer hayırsever dernek ise Sakarya Afiyet Sağlık Derneği... Amaçlarının insanlık adına bir şeyler yapmak olduğunu söyleyen dernek başkanı Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde çalışan genel cerrah Muzaffer Yılmaz “Biz makamlarımızın geçici olduğunu düşünüyoruz. İnsanlığa karşılıksız yapılan yardımların kalıcı olduğunu biliyoruz. Bu duygular gidilen ülkelerdeki sevgi seliyle ve gerçek ihtiyaç sahiplerine ulaşmanın hazzıyla birleşerek zirveye ulaştı. Ailelerimiz programları teşvik ettikleri gibi, imkan olursa kendilerinin de katılmak istediklerini söylüyor” diyor.

Bu hizmetleri sayesinde dürüstlük, sabır, çalışmak, hoşgörü ve fedakarlığı öğrendiklerini anlatan Yılmaz şöyle devam ediyor: “Bir hekim olarak sağlık taramalarında edindiğimiz en önemli ders sadece tedavi ettiğimiz kardeşlerimizin değil tüm dünyanın bizden çok beklentisi olduğuydu. Bunun için de çok ama çok daha fazla gayet ve çalışmaya ihtiyaç var.”

Sakarya Afiyet Sağlık Derneği

İki ay önce kuruldu. Üye sayısı 70. Sudan, Azerbaycan ve Güney Afrika’da sağlık hizmetinde bulundular.

Şefkatimizi artık tüm dünya biliyor

Yardıma ihtiyacı olan sağlık seferberliği yapan bir başka dernek ise Sağlık Mensupları Derneği (SAMEDER). SAMEDER Başkanı Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde görev yapan genel cerrah Doç Dr. Mikdat Bozer, son 13 yıldır Azerbaycan, Nahcivan, Kazakistan, Bosna Hersek, Kosova, Pakistan, Endonezya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Senegal ve Irak gibi ülkelerde hizmet verdiklerini anlatıyor.

Sevgi, sorumluluk ve fedakarlıkla hareket etmenin insanın doğası gereği yapılan bir davranış olduğunu anlatan Bozer “Afrika’ya giden gönüllü sağlık uzmanları hem yardım eden hem kazanan tarafta. Çünkü o insanların gönlünde nur oluyorlar. Sabahtan akşama kadar muayene ve ameliyatla geçiyor. Yemeğe bile vakit bulamıyorlar. Bunu başka yerde parayla yaptıramazsınız. Aslında sadece insani görevimizi yaptığımızı düşünüyoruz. Ailemizle bir hafta eksik vakit geçirirsek bir şey kaybetmeyiz” diye konuşuyor.

Bozer, gidilen her yerde Türkiye’ye olan saygıyı ve sevgiyi görünce çok duygulandıklarını söylüyor: “Yaşlı insanların kendi kültürlerine göre hürmet göstermeleri unutamayacağımız anılar arasında. Mimiklerindeki sevgi ve minneti görmek işin bütün zorluğunu alıp götürüyor.”

Sağlık Mensupları Derneği (SAMEDER)

1997 yılında kuruldu. Yaklaşık 500 üyesi var. Azerbaycan, Nahcivan, Kazakistan, Bosna Hersek, Kosova, Pakistan, Endonezya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Senegal ve Irak’ta gönüllü çalıştılar.

Gözlerimiz yaşlarla doldu

En son Haiti’de yaşanan depremde verdikleri gönüllü hizmetle gündeme gelen Ümit Hekimleri Derneği (ÜHDER), Türkiye başta olmak üzere Güney Afrika’dan Afganistan’a, Etiyopya’dan Pakistan’a pek çok yere sağlık götürüyor. ÜHDER’in Koordinatörü Metin Topkaraoğlu “O insanların bize ihtiyacı var” düsturuyla hareket ettiklerini söylüyor.

KİMSEYE GÜVENMİYORLAR

Sağlık hizmeti götürdükleri pek çok ülkenin sömürge olduğuna dikkat çeken Topkaraoğlu “Orada yaşayanlar yabancılara kesinlikle güvenmiyor” diyerek şunları anlatıyor: “Yaptığımız sağlık taramaları sayesinde o ülkelerde yaşayan kişilerin Türkiye sevgisini arttırdık. Kimseye güvenmiyorlar ama Türk olduğumuzu öğrendiklerinde bize saygı gösteriyorlar. Ne kadar üst düzey bir kuruluş üyesi olursanız olun Afganistan’a giriş yaptığınızda kıdeminiz ya da kim olduğunuzun önemi yok. Orada herkese silah doğrultulur. Bizim Türk olduğumuzu anlayınca yüzlerinde bir gülümseme belirdi ve silahlarını yere indirip bizleri evlerine davet ettiler. Afganistan Askeri Hastanesinin Komutanı ‘Birçok ülke yardım ediyor ancak Türkler karşılıksız yaptıkları yardımla diğerlerinden ayrılıyor’ diyerek iki ülke arasındaki sağlam bağa işaret ediyordu.”

HAITI’DE İÇ BURKAN DİYALOG

Topkaraoğlu unutamadığı olayı ise şöyle anlatıyor: “Haiti depreminde görev yaptığımız son gün, araç bekliyorduk. Bu sırada da mahalle içinde kurulmuş çadır kentte yaşayan çocuklarla sohbet ediyorduk. Arkadaşlarımız depremde anne ve babasını kaybetmiş Jeff ve Jennifer kardeşlere ne istediklerini sordu. Depremin ardından çocuk kaçırma olaylarının da gündeme geldiği ülkede, kardeşler bize ‘Nereye gidiyorsanız ne olur bizi de götürün’ dediler. İşte o an bütün ekibin gözleri yaşlarla doldu. Evlat edinmeyi çok düşündük ama imkansızdı.”

Ümit Hekimleri Derneği (ÜHDER)

2007’de kuruldu. 73 üyesi var. Gerek Türkiye gerekse Güney Afrika’dan Afganistan’a, Etiyopya’dan Pakistan’a pek çok ülkeye sağlık hizmeti götürdüler.

Üzerimizdeki kıyafetleri verdiğimiz bile oluyor

Dünyada olup bitenlere seyirci kalmamak adına 2004’te kurulan Yeryüzü Doktorları, 850 gönüllü üyesiyle hizmet veriyor. Yeryüzü Doktorları Türkiye Koordinatörü Dr. Mehmet Güllüoğlu birçok branşta sağlık hizmeti verdiklerini söylüyor.
Yeryüzü Doktorları üyeleri bugüne kadar toplam 24 ülkeye gitti, oralarda sağlık taramaları yaptı.

Götürdükleri yardımları bir insanlık görevi olarak gördüklerini söyleyen Güllüoğlu “Daha gitmeden olası bütün kötü şartlara kendimizi hazırlıyoruz. Gazze’de savaş devam ederken, içeri girmek için savaşın bütün şartlarını göz önüne alarak yola çıkıyoruz. Nijerya’da sıtma riskine rağmen sabahın erken saatlerinden akşamın geç saatlerine kadar çalışıyoruz. Bütün bunlar için önce insanı sevmek gerekir diye düşünüyorum. Karşınızdakinin nereli, hangi dinden olduğuna bakmadan, hangi dili konuştuğunu önemsemeden, hatta bazen birbirinizin ne dediğini anlamadan, sadece bakışlarla anlaşmanın verdiği hazzı yaşamak da ayrıca çok güzel”

diyor.

MADAM EMA’NIN DUASI

Güllüoğlu bazen gittikleri bölgede üzerlerindeki kıyafetleri bile çıkarıp verdiklerini anlatıyor. Tanık olduğu bir olayı ise şöyle dile getiriyor: “Doktor bir arkadaşım Gine’de bir yerde yemek yerken bir kadın boynuna sarılıp ağlamaya başladı. Madam Ema adlı kadın, kızının ayağında iki senedir kapanmayan bir yarayı tedavi ettiği için Türk doktorlara çok minnettar kalmış. Arkadaşın da Türk olduğunu öğrenince, duyduğu şükranı onu kucaklayarak ifade etti.”

Yeryüzü Doktorları

2000 yılında İngiltere’de kuruldu. Türkiye’deki şubesi ise 2004’te hayata geçirildi. 850 gönüllü üyesi var. Afrika, Ortadoğu, Balkanlar ve Kafkasya’ya gidiyorlar.

20 bin ameliyat yapıldı 100 ton ilaç dağıtıldı

- Doktorların kurduğu yardım dernekleri, İçişleri Bakanlığı’na bağlı Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı (TİKA) ile ortak çalışıyor. TİKA, bu derneklerin ilaç temini ve gittikleri ülkelerdeki bürokrasi işlemlerine yardımcı oluyor.

- Yardım dernekleri, Sağlık Bakanlığı ve sivil toplum kuruluşlarının desteğiyle 2009’da dünyada 158 sağlık projesini hayata geçirdi.

- Gönüllü doktorlar aracılığıyla son üç yılda dünya genelinde yaklaşık bir milyon kişi sağlık taramasından geçirildi.

- Yine üç yılda 20 bin ameliyat yapıldı ve 100 tona yakın ilaç dağıtıldı.