Türk milletinin acı günlerinde imparatorluk yıkılmaya başladığında, balkanlardaki göz yaşlarını Anadolu'ya akıtmış, fakat İstanbul hükümeti bu akan göz yaşlarını dindirmeye yetecek güç ve kabiliyeti gösterememişti.

Bir kısın vatan sever İstanbul sokaklarında türkün şanlı geleceği için kafa yormaya başladığında, silahları alınmış, geleceği olmayan bir ordunun, sadece şereflerini kurtarmaya çalışan askerleri olmaktan ileri gidemiyordu. Umutların azaldığı, Allah'a isyanla dua arasındaki bu acılı günlerde İstanbul'dan samsuna doğru yol alan teknenin, bu milletin kadrine doğru gittiğini kim bilebilirdi ki.

Mustafa Kemali bu kutlu yolculuğa sürükleyen sebep, onun içindeki millet sevgisi, savaştığı cephelerdeki gördüğü ihanetler, haksızlığa uğrayan imparatorluk ve yarınlara yürüyecek Türk'ün tarihteki yerini yeniden almasıydı. Bu yolculuk, içindeki volkanı daha da alevlendirirken, dümeni samsuna kırılmış geminin, ruhu Erzurum doğru yol almaktaydı.

Silahları ellerinden alınmış imparatorluk ordusunun yıkılmamış tek kalesine doğru yol alırken, Karabekir paşanın kendisine açacağı kucaktan emin yarınlara yürürken, Kars'ta kurulan cumhuriyetten ilham almıştı.Bu bir aşktı.

Bu aşkın adını takvimlere 19 mayıs olarak yazdığımızda, Türk tarihinin tamamını kucaklayacak kadar önemli, bütün komutanları sarsacak kadar şiddetli, şehitleri yeniden cepheye gönderecek kadar öfkeli bir gün olduğu anlaşıldığında, düşmanın şımarıklığı yerini korkuya bırakmıştı.

İstanbul'dan samsuna gelen rüzgar, oradan Erzurum'a fırtına olarak girmiş, ardından düşmanı denize döken boran olduğunda Ankara'daki yerini almıştı.

Bütün ihtişamı ile bağımsızlığı bizlere taşıyan geminin ardından cumhuriyete giden yollar açılmış, Türk milleti karakterinde ki bağımsızlığa yeniden kavuşmuştu.

Şimdi tarih geri dönmekte, türkün bahtı kapanmakta, geleceğe doğru yürüyüşünde inancı azalmakta. Yoktan bir ordu oluşturan komutanlar yerine, askerinin başına çuval geçirten komutanlar, dünyaya meydan okuyan devlet adamlarından, herkese eyvallah eden devlet adamlarına, onurlu dış politikadan, teslimiyetçi bir politikaya doğru giderken, milli değerleri tahrip edilmiş, birlik beraberliği zedelenmiş, yarınlara umudu azalmış bir devlete sahip olmaktayız. Yeniden 19 mayıs ruhuna, bu ruhun liderlerine, liderlerin inancına ne kadar muhtaç olduğumuz o kadar açık ki. Aziz Türk milleti; şimdi değilse ne zaman? Yarınlara yürürken kardeşliğimizi, büyüklüğümüzü, inancımızı zedeleyenlere inat, var olduğumuzu cihana ispat zamanıdır. Bu duygularla 19 mayıs gençlik ve spor bayramını tebrik eder, ecdadımızı rahmetle yad ederim.