Bedir Altunok’un konuyla ilgili özel röportajında, Kars’ın ve Gazilik unvanının önemine değinen Vali Ahmet Kara, Kars’ın eskiden beri savaşların yapıldığı bir kent olarak kendini gösterdiğini söyleyerek, “Hatta çeşitli kitaplarda kayıtları var; Kars’ın bütün tarih boyunca şehit sayısı 1,5 milyon. Sarıkamış’ta da 90 bindir. Topraklar tamamen şehit kemikleriyle dolu.” dedi.

KARSLILAR MADALYA İLE ÖDÜLLENDİRİLDİ

Kars’ın Tabyalarının önemine de değinen Vali Kara, “İran ve Rus akımlarına karşı tabyalar yapılmış, savunma mekanizmaları yapılmıştır. Ruslarla da 7 defa savaşılmış. 5’inde Ruslar galip gelmiş. 2’sinde de Osmanlılar galip gelmiştir. Bu karşı karşıya gelişlerden birisi de 1853-1856 tarihimizde Kırım Savaşı diye bilinen savaştır ve 1855’te Karslılar çoluğuyla-çocuğuyla ve kendi imkanlarıyla Ruslara karşı bir direniş göstermiştir. Normal orduların savaşından ayrı halk topyekun bir mücadele başlatmış. 1855 yılında Ruslara karşı bir mücadele yapmış ve bu mücadelenin sonunda Ruslar mücadeleyi kaybetmişler, Kars’ı da terk etmişlerdir. Onun üzerine Sultan Abdülmecit Karslıları madalya ile ödüllendirmiştir. Hem madalya dağıtmış hem 3 yıl vergiden muaf tutmuştur. Kars, 1855’te bu başarıyı gösterirken biz o savaşta topyekun mağlup çıktığımız bir savaştır. Ne yazık ki Kars 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşından sonra 1878’de Ruslara bırakılmıştır. Ruslara bırakılınca da 40 yıl Rusların egemenliğinde kalmış. Ruslar burayı gerek imar planı yönünden gerek şehircilik yönünden bir daha gitmemek üzere geldiklerini düşündükleri için baya da imal etmişler. Hem imar planlarını yapmışlar hem de taş binalar şeklinde çokça binalar yapmışlar.” diye konuştu.

KARS ÜÇ ŞEKİLDE TARİF EDİLEBİLİR

“Bugün Kars’ı üç şekilde tarif edebiliriz.” diyen Vali Kara, “1-Osmanlı ve Selçuklulardan kalan Kars, 2-Rus Kars’ı, 3-Cumhuriyet Kars’ı diye Kars’ı üçe bölebiliriz. Kars’ın şu anda merkezi konumundaki yeri çarşı merkezinde olan bölümü Rus Kars’ıdır. Rus binalarıyla, tarihi binalarla doludur. Bir kısmı restore edilse bile kısmen bir kısmı restorasyona tabi tutulmamış. Restore beklemektedir. Kars’ta kurul kurulduktan sonra bu restorasyon faaliyetleri de hızlanacaktır. 1855’deki savaş budur. Ama Ruslar 1878’de tekrar Kars’ı alınca onlarda bir arazi kararnamesi çıkartmışlar. Karslılara demişler ki, “Ya bu arazi kararnamesine uyarsınız ya da Kars’ı terk edersiniz.” demişler. Karslının büyük bir kısmı Ruslara boyun eğmektense Kars’ı terk etmeyi tercih etmiş. 1093 muhacirleri dediğimiz olay yaşanmış. Karslı hicri tarihe 1393 tarihinden beri Türkiye’nin çeşitli yörelerine göç etmiş. Onun için Türkiye’nin çeşitli yörelerinde, Bursa’da, İstanbul’da, büyük şehirlerimizde çok sayıda Kars’ın iki katı nüfusu kadar Karslıya rastlamak mümkündür. 1855 böyle bir tarihtir.” şeklinde konuştu. 

İLK GAZİLİK UNVANI KARS’A VERİLDİ

Vali Kara Gazilik unvanıyla ilgili de şunları söyledi:

“Gazilik unvanı Kars’a verilmiş. Osmanlı döneminde bu unvan kullanılmış. Cumhuriyet devrinde her nasılsa bu atlanılmış. Cumhuriyet devrine geçilirken hatta istiklal savaşında çeşitli yararlılıklar gösteren ille de gazilik unvanı, şanlı, kahraman unvanı verilirken Kars’ın mevcut olan gazilik unvanı kullanılmamış ve unutulmuş. Unutulmaya yüz tutmuş fevkalade önemli bir konu. Şu anda Gazi Kars’ın adını gazi Kars değil ama okullarında, caddelerinde, mahallerinde ve çeşitli yerlerinde gazi unvanı halen kullanılmaktadır. Bizim halen Gazi İlköğretim Okulu vardır. Gazi Lisemiz vardır. Yani gazi unvanını taşıyan birçok kurulumuz şu anda yaşamaktadır. Yakında Kars’ta şehircilikle ilgili bir toplantı düzenlenmesi düşünülüyor. Cumhurbaşkanlığı himayesinde olacak bir toplantı. Bu toplantının adı da Gazi Kars Şehrengizi olarak özellikle konuldu. Gazi Kars Kars’ın hak ettiği tarihte aldığı ve uzun sürede kullandığı bir unvan olarak şu anda da kullanılmasının gerektiğini düşünüyorum. Onun için valilik olarak da bir kitapçık hazırlattık. Halkta böyle düşünüyor. Hatta çeşitli anket türü çalışmalarda yapıldı o kitapta onu da bulmak mümkün. Bunu sayın milletvekillilerimize, iç işleri bakanlığımıza illetim. Ama derli toplu TBMM’ye iletme fırsatı henüz bulamadım. İnşallah meclis açıldığında milletvekillerimiz kanalıyla meclise ulaştırmak suretiyle gazi unvanın Kars’a tekrar verilmesi yönünden bir çaba içersine gireceğiz.” diye konuştu.

ANI HARABELERİNİ TÜRKİYE’DE BİLMEYEN YOK

Kars denince eskiden hep askeri kent olarak sav aş kenti olarak algılanmış. Halbuki bugün Kars denince turizm kenti olarak anlaşılıyor. Kars’ta sadece tabyalar değil, tarih ve kültür varlıkları yönünden çok zengin bir yer olduğu kadar kış turizmi yönünden de çok zengin bir il. Doğa turizmi yönünden kuyucuk kuş gölüyle birlikte çok zengin bir il. Gerek Kağızman’da gerekse Susuz’un bir köyünde kaya resimleriyle meşhur bir ilimiz. Ayrıca Anı Harabelerini Türkiye’de bilmeyen yok. Uluslararası üne sahip. Anı Harabeleri 700 yıl yaşamış bir medeniyet kalıntıları. Dolayısıyla, Kars zaten kültür turizmi yönünden oldukça zengindir. Bunların bir ayağı da tabyalardır. Bugün Kars’ta bir kısmı tahrip edilmiş harap edilmiş 46 adet tabya vardır. Hatta Kars tabyalar yönünden Türkiye’de en zengin ilimizdir. Çünkü en çok savaş olan ilimiz Kars. Kars’ın her karışında savaş olmuş bir il. Yani herhangi bir yerde bir kazıda mutlaka kemiklere rastlarsınız. Mutlaka cesetlere rastlarsınız. Kars’ta savaş olmayan, şehit düşmeyen herhangi bir toprak yok. Benimde dedem burada, Sarıkamış harekatında savaşmış. Esir düşmüş ve Bakü’ye götürülmüş. Orada şehit edilmiş. Dolayısıyla tabyalar hem İran akınlarına hem de Rus akınlarına karşı Türkiye’nin ilk savunma yeri olarak Kars’ta tabyalar çok önemli yapılardır. Tabyaları askeri birliklerin savunma, saldırı ve erzakların ve her türlü ihtiyaçların konulduğu muhafaza edildiği yerler olarak bir nevi büyük mevzilerdir bunlar. Şu ana kadar henüz restore edileni yok. Sadece kanlı tabya bu senenin programında, projesi tamamen bitti. Onun restorasyonu başlayacak. Bende tabyalar üzerinde çokça duruyorum. Çünkü, bu tabyalar Kars’ın kültür turizminde Kars’ı ayağa kaldıracak, Kars’ı dünyaya tanıtacak en önemli kurum ve yapılardır. Bu yapıların bir an önce restore edilmesi için bende elimden gelen gayreti gösteriyorum.” dedi.

BAKANLIK, KÜLTÜR VE KIŞ TURİZMİ İLE İLGİLİ NE YAPILACAĞI KONUSUNDA ÇÖZÜM ARAYIŞINDA

Vali Kara daha sonra şunları söyledi:

“Kültür ve turizmle oldukça ilgili bir insanım. Ben geldiğimden beri de hep Kars’ın özellikle kültür varlılarıyla ilgili çokça çalışma yapıyorum. Her Ankara’ya gittiğimde de mutlaka Turizm Bakanlığı’yla görüşüyorum. En son izne gittiğim zaman bile iznimi kestim Turizm Bakanlığı Müsteşarı ve Genel Müdürlerin hepsinin katıldığı bir toplantı yaptık. Kars’ın özellikle kültür ve kış turizmi ile ilgili ne yapılacağı konusunda çözüm arayışlarını düşündük, tartıştık ve konuştuk. Çeşitli kararlar aldık. Onlarda şu anda ilgileniyorlar.”

KARS EVLERİNİN RESTORASYONU

Bakanlık Kültür Turizm Varlıklarının restore edilmesi için Kültür Turizm Bakanlığının bir yardım yönetmeliği var. Bu yardım yönetmeliği çerçevesinde vatandaşlar müracaat ettiği takdirde Kültür Bakanlığı da parasal yardım yapıyor. Bu yardımla vatandaşlar binalarını onarma fırsatı buluyorlar. Geçen sene 30 müracaatımız oldu. Ama Kars’ta şöyle bir sorun var. Bazı tarihi binaların sahipleri zamanında İstanbul’a ve çeşitli yerlere göçmüşler. Bir kısmı sahipsiz. Bir kısmının da mirasçılarının çok olması nedeniyle sahip çıkılamıyor. Bazı yardımlardan istifadeden Karslı yeterli ilgi ve hassasiyeti gösteremeyebiliyor. Özellikle kamu binaları çeşitli vesilelerle onarılmış vaziyette. Mesela bunlardan Valilik Konağı, defterdarlık binası, hekim evi, mesela geçen seneye kadar kullanılıyordu şimdi kullanılmıyor. Ama bunun yanında vatandaşların evleri de vatandaşlara, yardım yapılmak suretiyle onarılıyor. Bir de belediye ile Özel İdaremizin planladığı belediyelerin emlak vergilerinden yüzde 10’u kültür varlıkların restorasyonu için kullanılan sürede Özel İdareye aktarılır. Özel İdareden biriken bu paralardan da belediyenin göstereceği binaların restorasyonu yapılır. Dolayısıyla biraz yığılmış paramız var. Belediye ile yakın zamanda bir sokaktan birkaç binadan onarmak üzere başlayacağız.

ALTINDAĞ ÖRNEĞİ

Binanın mülkiyeti hiç önemli değil. Mülkiyet Ahmet’in ya Mehmet’inde olsa yani vatandaşın kamunun ve ya özelin olması hiç önemli değil, biz bu emlak vergilerinden biriken paralarından vatandaşın binalarını da onarma imkanımız da olduğu için rahatlıkla onaracağız. Yalnız şöyle bir anlaşma yapacağız. Altındağ örneğini örnek alıyoruz. Ankara Altındağ Belediyesi binaların dış yüzeylerini kendisi restore etti. İçlerini de binaların sahipleri restore etti. O şekilde çok da verimli oldular. Birleşmiş Milletlerden (BM) ödül aldılar. ben arzu ediyorum ki Kars’ta da Altındağ örneğine uygun olarak esaslı bir restorasyon faaliyeti başlasın. Eğer Kars’taki 300 küsur bina restore edildiği takdirde Kars Bakü-Tiflis Demiryolunun da bitmesi halinde Kars bu bölgenin incisi durumuna geçecektir. Bu bölgenin en cazip şehirleri arasına girecektir. Çünkü Kars’ın zaten kış turizmi, Sarıkamış dünyanın en güzel kayak merkezi olarak iddia ediyorum. Bunu her yerde de söylüyorum. Sarıkamış’taki kış turizm merkezimiz, Ani deki 700 yıllık medeniyet kalıntıları ve Kars’taki özellikle, Ruslar tarafından yapılmış taş binalarla Osmanlı tarafından yapılmış onlardan kalan kalemiz, ayrıca Osmanlı evleri, hanlar hamamlar, Namık Kemal evi gibi çeşitli tarihi eserlerimiz var. Bu eserlerin restorasyonu bittiği zaman Kars çok güzel bir tarihi kent olacaktır.

KARS TARİHİ KENTLER BİRLİĞİ ÜYESİDİR

Kars zaten Tarihi Kentler Birliğinin de üyesidir. Ben Tarihi Kentler Birliğinin konusunda da bulundum. O zaman Kars ili de Tarihi Kentler Birliğinin üyesi olarak yer aldı. Halende üyesidir. Dolayısıyla, Kars’ı tarihine uygun ve tarihi varlıklarının değerine uygun şekilde restore etmemiz lazım. Bununla özel ilgileniyorum. Benim zaten Kars’ta en çok ilgilendiğim konu kültür ve turizmdir. Dolayısıyla Kars’ın kültür varlıkları biraz önde gelir. Ama son zamanlarda Sarıkamış kış turizm merkeziyle öne çıkmak üzere. Avrupa Birliği Fonlarından sağlanan paralarla Sarıkamış’ta yakında altyapısını tamamlayacağız. Belki gelen yıl tamamlanmış olacak. 2015’e kadar Sayın Başbakanın talimatı var. 2015’e kadar Sarıkamış’ın hem altyapısı hem de şehitlik projelerinin tamamlanması gerekiyor. O konuda Kültür Turizm Bakanlığına talimat vermiş durumda. Bizde şu anda ciddi olarak ilgileniyoruz.”