Tacettin DURMUŞ

Türkiye Doğal Hayatı Koruma Vakfı, Kars Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü işbirliği ile ''Türkiye'nin Buğday Atlası ve Kavılca Buğdayı Paneli'' düzenlendi.

Sema Atay’ın moderatörlüğünü üstlendiği ve Türkiye’nin buğday atlası konusunda sunum yaptığı panel, Kars Halk Eğitim Merkezi Çok Amaçlı Salonunda gerçekleştirildi.

Panelde Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. İrfan Özberk, ‘Yerel buğday çeşitleri ve kavılca buğdayı”, Hacattepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hamit Köksel, ‘Yerel buğday çeşitleri kalite özellikleri ve Kavılca Buğdayı’, Kars Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’ünden Soner F. Yılmaz, ‘Kars’ta kavılca üretimi’ ve Aksaray Üniversitesi Teknik Bilimler MYO’undan Prof. Dr. Alptekin Karagöz, ‘Yerel Buğday çeşitlerini korumak ve üreticilerini desteklemek amacıyla yapılması gerekenler’ konularında sunumlar yaptı.

DR. DÜZGÜN: “DÜNYADA HER YIL 75 MİLYAR TON TOPRAK EROZYONA UĞRUYOR”

Dünya Doğayı Koruma Vakfı Doğan Koruma Direktörü Sedat Kalem’inde katıldığı ve sunum yaptığı panelin açılış konuşmasını yapan Kars Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürü Dr. Hüseyin Düzgün, dünyada her yıl 75 milyar ton toprağın erozyona uğramakta olduğuna dikkat çekti.

Erozyonla kaybolan her toprak parçası ve yükselen her beton yığınının gelecek nesiller açısından büyük bir kayıp olduğuna da dikkat çeken Müdür Düzgün, insanlığın geleceğinin büyük bir tehdit ile karşı karşıya olduğunu söyledi.

FAO verilerine göre, 2050 yılında dünya nüfusunun 9,7 milyara ulaşmasının beklendiğini de hatırlatan Dr. Düzgün: “Bu nüfusun sağlıklı beslenebilmesi için tarımsal hâsılanın yüzde 60 artırılması mecburiyeti vardır. Toprakları kendi kaderine terk etmenin vatanseverlik olamayacağının belirterek, toprakların yağmalanmasına, talan edilmesine ve denizlere akmasına asla müsaade etmeyeceğiz.

HER YIL 1,3 MİLYAR TON GIDA ÇÖPE GİDİYOR

Birleşmiş Milletler Gıda Örgütü'ne (FAO) göre her yıl 1,3 milyar ton gıda çöpe gidiyor. Bunun parasal değeri 800 milyar dolardır. Çöpe giden bu yiyecekler aslında 1,8 milyar insanın doymasına yetiyor. Dünyada yaklaşık 842 milyon insan kronik olarak yetersiz beslendiğini düşünürsek aslında çöptekiler insanların hayatta kalmasına yetiyor da artıyor. Her gün 5 yaşın altındaki 20 bin çocuk açlık ya da yetersiz beslenme sonucu hayatını kaybettiğini buna ekleyelim. Sadece Amerika Birleşik Devletleri'nde çiftçilerin ürettiği sebze ve meyvelerin yüzde 20 ila 40'ı yeterli korunmadığı için tüketimi yapılamadan çöpe gidiyor. Buzdolabı ve dondurucularda yeterince korunamayan işte bu gıdaların yıllık oluşturduğu atık miktarının ekonomik değeri dünyanın birçok ülkesinden büyük. Son açıklanan verilere göre tam 161 milyar dolar. Yani birçok ülkenin yıllık toplam ihracatından da fazla…

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE OLUMSUZ ETKİLERİ

Günümüzde gerek gıda güvenliği gerekse üretim alanlarının daralması, iklim değişikliği ve hızlı nüfus artışı neticesinde tohumculuk sektörü daha da önem kazanmıştır. Yöresel ve yerel tohumlarımız bize sunulan en kıymetli hazinelerimizdir. Bunların başında Kars ilimize ait Kavlıca Buğdayı gelmektedir. Bu amaçla Yerli tohumculuğu geliştirmek için Bakanlığımızca önemli çalışmalar yapılmakta olup 2004 yılında Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanun, Sertifikalı tohumluk kullanımı ile ilgili olarak 2005 yılında, 2006 yılında Tohumculuk Kanunu çıkarılmış olup, ayrıca sertifikalı tohumluk üretimine 2008 yılında destek sağlanmıştır.

TOHUMCULUK SEKTÖRÜ ULUSLAR ARASI STANDARTLARDA OLMALI

Tohumculuk sektörünü uluslararası standartlara uygun yapıya kavuşturarak üreticinin tohumluk ihtiyacının yurtiçi üretimden karşılanma oranını artırmak ve ihracat gücünü geliştirmek amacıyla Tohumculuğun Geliştirilmesi Projesi çalışmalarına devam edilmektedir.

Tarımın başlangıcı tohum ile mümkündür kaliteli tarım ancak kaliteli tohum ile gerçekleşebilmektedir. Bu bağlamda "Milli Tarım" projesi Bakanlığımızca hayata geçirilmiştir.

Tohum yoksa tarımdan bahsedilemez, işin başlangıç noktası tohum. Tohum tarımın AR-GE'sidir de diyebiliriz. Stratejik bir alan olan tarımda, tohum en önemli stratejik unsur durumundadır. Bakanlığımızca 2015'ten bu yana yaklaşık 1,4 milyar liralık sertifikalı tohum, fide ve fidan desteği verilmiştir.

KAVILCA BUĞDAYI KARS’IN SOĞUK İKLİMİNE UYGUN YAPIDADIR.

Kavılca Buğdayı Kars ilimizin soğuk iklimine uygun yapıdadır. Kabuğu kalın ve katmanlı, bu sebepten de gluten oranı normal buğday türlerine göre çok düşük olduğu bilinmektedir.

İnsan bünyesinin ihtiyacı olan vitamin, mineral, protein ve yağ asitleri açısından diğer buğdaylara göre 1,5 kat daha zengindir. 100 gr Kg Kavılca buğdayı (350-450 Kalori) olup Kan şekerini hızlı yükseltmeyen gıdalardandır. Kavılca buğdayı, bu buğday türü vücutta meydana gelebilecek kanser hastalıklarına karşı mükemmel bir koruyucu özellik taşır. Kars yöresine ait bir türüdür. Kabuğu kalın bir yapıda ve katmanlı bir şekilde oluşmaktadır. Kabuğunun kalın ve katmanlı olmasından dolayı diğer buğday türlerine göre gluten oranı oldukça düşüktür.

Yetişme aşamasında bol miktarda su istemeyen bu buğday türleri yatmalara ve kuraklığa karşıda oldukça dayanıklıdır. Bugün Kars'ta 200'ün üzerinde çiftçi, toplam 100 tondan fazla kavılca üretimi yapmaktadır. Kavılca buğdayı yöremizin karakterini kendi içinde barındıran nadir bir türdür. Güçlü bir tohumdur. İyi tohumların devamlılığı dünyadaki yaşamı da iyileştirecektir. Bunun devamlılığını sağlamak insan için ekip çoğaltmak gerekmektedir. Bakanlığımız bünyesinde kavılca buğdayı gibi endemik türlerin yaygınlaştırılması için çalışmalarımız devam edecektir.'' Dedi.

Panelin ardından katılımcılar Çıldır Gölü ve çevresinde saha gezisi yaptılar.