Doğu Anadolu Bölgesi’nin ana geçim kaynağı hayvancılığın temel sorunlarından biri olan şap ve bulaşıcı hastalıklar ile paraziterlerle mücadele için Kars ve Ardahan’a bağlı toplam 389 köydeki tüm ahırlar ilaçlanmaya başladı.

Bakü-Tiflis-Ceyhan Şirketi’nin (BTC Şti.) uygulayıcı ortağı Sürdürülebilir Kırsal ve Kentsel Kalkınma Derneği (SÜRKAL) ile Ardahan ve Kars Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlükleri’nin birlikte yürüteceği ”Şap Hastalığı ve Paraziterlerle Mücadele Programı’nın işbirliği protokolleri imzalandı.

Büyük Kale Otelinde basın mensupları huzurunda imzalanan ptorokole, SÜRKAL Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Rahmi Demir ile birlikte Kars Tarım İl Müdürü Yusuf Yurdalan imza koydular.

BTC Toplumsal Yatırım Programı (TYP) fonlarından sağlanan finansal ve teknik desteklerle SÜRKAL tarafından yürütülen Kars-Ardahan Sürdürülebilir Kırsal Kalkınma Projesi (SKKP) çerçevesinde, Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlükleri işbirliğinde, Ardahan’ın Posof, Damal, Hanak, Çıldır, Göle ve Merkez ilçesine bağlı toplam 227 köyde, Kars’ta ise, BTC Boru Hattı’nın geçtiği Sarıkamış, Susuz, Selim ve Akyaka ilçelerine bağlı 162 köyde (iki ilde toplam 389 köy) eş zamanlı olarak ”Şap Hastalığı ve Paraziterlerle Mücadele Programı’’ start aldı.

Program kapsamında, yaklaşık 43.000 üretici ailenin ahırında bölgede yaygın olarak görülen şap ve diğer bulaşıcı hastalıklara karşı önlem alınacak. Kene ve benzeri paraziterlerle mücadelede dezenfeksiyonun öneminin vurgulanması için toplu dezenfeksiyon ve koruyucu veterinerlik eğitimlerini içeren kapsamlı bir çalışma yürütülecek.

2010 yılında Erzurum’da BTC proje köylerinde yürütülen ve başarısı kanıtlanan benzer çalışmanın bir devamı olarak Kars ve Ardahan’da başlatılacak program ile, Türkiye’nin en önemli hayvancılık ve et üretim merkezlerinden olan bu illerdeki hayvan varlığının korunması, şap ve benzeri bulaşıcı hastalıklar ile paraziterlerden kaynaklanan et ve süt verim kayıplarının önlenmesi amaçlanıyor.

BÜYÜKBAŞ HAYVANLARIN YAKLAŞIK 1/3’Ü KARS VE ARDAHAN’DAN KARŞILANIYOR

650.000 büyükbaş hayvan varlığına sahip Kars ve Ardahan ilinden yılda yaklaşık 200.000 adedin üzerinde büyükbaş hayvan il dışına çıkıyor. 200 bin adetlik bu miktarın yaklaşık yüzde 35’i (70-80.000 büyükbaş) “kurban döneminde” büyük kentlere gidiyor ve kurbanlık ihtiyacının yaklaşık yüzde 13’ünü karşılıyor. Ardahan ve Kars’tan her yıl il dışına çıkan hayvan sayısı Türkiye’de kesilen toplam büyükbaş kurban sayısının yaklaşık 1/3’üne denk geliyor. Yine Türkiye’deki toplam et üretiminin (1.2 milyon ton/yıl) yaklaşık yüzde 8’i bu iki ilden sağlanıyor. Bu nedenle Ardahan - Kars illerinde yürütülecek bu program sadece bölge halkını değil, tüm ülke ekonomisini ve Türk halkının sağlığını ilgilendiriyor.

ŞAP NEDENİYLE BÖLGEDEKİ ÜRETİCİLER YILDA 100 MİLYON USD ZARARDA!

Süt ve besi hayvancılığı yapan işletmelerde büyük ekonomik kayıplara neden olan şap hastalığından dolayı yıllık yüzde 15 süt kaybı yaşanıyor. Her iki ildeki süt verim kaybından dolayı ülke ekonomisinin uğradığı zarar, yaklaşık 20 milyon USD seviyesinde. Hayvanlardaki et kaybı ise yaklaşık yüzde 10 dolayında. Et kaybından dolayı uğranılan zarar ise yaklaşık 80 milyon USD. Dolayısıyla yöredeki üreticileri yılda yaklaşık 100 milyon USD zarara uğratma potansiyeline sahip şap hastalığına karşı mücadele etme zorunluluğu ortaya çıkıyor. Bu düşünceden hareketle Kars ve Ardahan tarım il ve ilçe müdürlüklerinin teknik ve insan gücü katkısı, BTC Şti.’nin desteğiyle uygulayıcı ortağı SÜRKAL’in dezenfektan ilaç ve ekipman desteği sağlayarak katılacağı çalışmada, hazırlanacak uygulama planlarına uygun olarak tüm ahırlar ve hayvanlar ilaçlanacak. Ayrıca hastalıklarla mücadelede koruyucu veterinerliğin önemi, iç ve dış parazitlerle düzenli mücadele konularında eğitimler verilip, bilgilendirme broşürleri dağıtılacak. Kars ve Ardahan Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlükleri işbirliğiyle yürütülecek çalışmanın sonuçları izlenerek raporlanacak ve önümüzdeki yıllarda ilgili müdürlükler tarafından yaygınlaştırılacak.

BTC Şirketi, 2003 yılından günümüze dek boru hattı üzerinde bulunan yaklaşık 330 köyde tarım ve hayvancılığın geliştirilmesi için yüzlerce proje faaliyetine destek sağlamıştır.

Bu kapsamda, Doğu Anadolu’nun başlıca geçim kaynağı olan hayvancılığın geliştirilmesi için aşılama, suni tohumlama, brusella ile mücadele, kaliteli yem bitkilerinin yetiştirilmesi, et ve süt ürünlerinin daha hijyenik koşullarda pazara ulaştırılması konusunda üreticilere ve üretici birliklerine yoğun bir şekilde teknik ve finansal destek sağlanmaktadır. Bu çalışmalara ek olarak, şap ve bulaşıcı hastalıklarla mücadele kampanyası Ardahan-Kars ve Erzurum illerinde projelendirilerek hayata geçirilmiştir.

Şap, halk arasında tabak-dabak hastalığı olarak da bilinen, bütün çift tırnaklı hayvan türlerinde görülebilen bulaşıcı bir hastalıktır. Aft Humması, ayak-ağız hastalığı (foot-mouth disease) isimleri de kullanılmaktadır. Sığırlar, koyun ve keçiler hastalığa çok çabuk yakalanmaktadır. Öncelikli olarak hayvanın ağız içi, tırnaklar, memeler, işkembe de çeşitli (kesecikler) yaralarla karakterizedir. Hayvan, yaşına ve cinsiyetine göre hassasiyet göstermektedir. Şap hastalığının etkeni bir virüs olup, birbirinden farklı 7 tipi mevcuttur. Bunlar A, O, C, Sat 2, Sat 3 ve Asya 1 Tipi olarak adlandırılmaktadır. Tiplerin içinde ayrıca çok sayıda alt tipler mevcuttur. Koruyucu aşılar buna göre hazırlanmaktadır.

Şap hastalığına yakalanan hayvanlarda süt ve et veriminde azalma, gelişimde gerilik, gebe hayvanlarda yavru atma, özellikle genç hayvanlarda görülen oldukça yüksek oranda ölümler, iç ve dış ticarete getirilen kısıtlamalardan doğan ekonomik kayıplar ve tedavi masrafındaki maliyet nedeniyle büyük ekonomik kayıplar oluşmaktadır.

Hastalık görülen bölgelerde canlı hayvan ve hayvansal ürün ticareti durdurulmakta, çok sayıdaki tarımsal ürünün başka ülkelerce ithalatına sınırlama getirilebilmektedir. Yörede yaz mevsiminde görülen şap salgınları çoğu zaman özellikle genç sığırlarda ayak hastalıklarına neden olmaktadır. Şap iyileşse dahi ayak veya tırnaktaki hasar devam etmekte, tedavi edilmeden iyileşmeyen bu sorun nedeniyle hayvanın ekonomik değeri düşmektedir.