Serhat Kalkınma Ajansı ve Kafkas Üniversitesi’nin ortak olarak düzenlediği “Bakü- Tiflis- Kars Demiryolu Projesi ve TRA2 Düzey 2 Bölgesi Açısından Önemi” konulu panel Kars’ta yapıldı.

Devlet Su İşleri 24.Bölge Müdürlüğü Konferans Salonu’nda gerçekleştirilen panel iki oturumda yapıldı.

Panele, KAÜ Rektör Yardımcısı Hidayet Metin Erdoğan, Azerbaycan Kars Başkonsolosu Ayhan Süleymanov, akademisyenler, kamu temsilcileri ve öğrenciler katıldı.

Panel, Serhat Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Dr. Hüseyin Tutar’ın konuşması ile açıldı. Bakü- Tiflis- Kars Demiryolu Projesi’nin sadece bölgemize değil, tüm dünyaya olumlu etkileri olacağını söyleyen Tutar şunları söyledi:  

“Bizim Kars-Tiflis-Bakü Demiryolu ve benzer projeler için aslında bölgesel düzeyde ve yerel düzeyde çok sık bir şekilde bu tür toplantılar yapmamız gerekiyor. Bu konular bölgemizin ve kamuoyunun gündemine tam olarak oturmuş değildir. Bölgesel olmasına rağmen ve çok önemli projeler olmasına rağmen bizim buna yönelik olarak yapılmış bilgi altyapısı noktasında çok ciddi eksikliklerimiz mevcuttur. Dolayısıyla biz bu tür toplantılarla bu eksikliklerin bir nebze olsun giderileceğine inanıyoruz ve bunların dozajının da gittikçe artan bir oranda yapılacağına inanıyoruz. Bizim en çok ihtiyaç hissettiğimiz şey bu projenin bölgemize olan yansımasıdır, ülkelerimiz arasındaki ilişkiler açısından yaratacağı ekonomik etki ve değerdir. Çünkü Türkiye’de çok ciddi bir işsizlik mevcuttur, bölgemizde ciddi yatırım boşlukları mevcuttur. Bu tip projelerle ikinci sektörlerin geliştirilmesi suretiyle gençleri-mizin ciddi iş alanlarına kavuşacağına inanıyoruz. Dolayısıyla da bu projeleri çok önemsiyoruz. Zira ülkemizin 2023 yılında hedeflediği ticaret hacmi 1 trilyon 150 milyar dolar gibi bir rakamla telaffuz edilmektedir. Bu çok ciddi bir rakamdır. 2023 hedefine bu rakamı koymuşsak, madem ki, bizim bölgemiz Kafkaslara ve ön Asya’ya açılacak olan bir kapı ve hatta bu projeyle Çin bile ilgilendiğine göre o halde biz bu makro ölçekteki projelerden nasıl istifade edeceğiz, artık bunları konuşmanın zamanı geldi. Geçen yıldan itibaren bir lojistik üssünden bahsediyoruz. Lojistik merkezinin Kars’ta kurulabileceğine ilişkin ilk raporu da Serhat Kalkınma Ajansı hazırlamıştı. Ama artık o bizim gündemimizde değil, biz onu geride bıraktık. Çünkü bu 2011 yılı yatırım programına alınmış bulunmaktadır. Dolayısıyla bu tartışma bizim açımızdan geride kaldı. Biz şimdi nasıl bir üs kuracağız, ona bakıyoruz. Bu üs, yollar, bu trendler yahut da bu eğilimler bizim bölgemizde hangi sektörleri tetikleyecek, hangi iş kollarına fırsat verecek, insanımızın hayatında ne gibi bir katma değer yaratacak, biraz da onlara bakmak gerekiyor. Tren hattı gelecek ve biz de gelip giden trenlere bakacaksak o zaman bunun yine bölgemize bir faydası olmayacaktır.”

Protokolün ikinci konuşmacısı olan Azerbaycan Başkonsolosu Ayhan Süleymanov, kendileri açısından projenin önemini ve gerçekleşme sürecini anlattı.

Süleymanov şunları söyledi: “Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Projesi bölge devletleri için önemlidir. İlk olarak bu projenin tarihi gelişiminden bahsetmek isterim. 1990’larda Ermenistan, Azerbay can topraklarının yüzde yirmisini işgal etti. Bir milyon insanımızı kaçkın durumuna düşürdü ve iki ülke arasındaki tüm ilişkiler kesildi. Bildiğiniz gibi Avrupa- Asya demiryolu hattı Türkiye’den geçip Ermenistan’ın Gümrü şehrine ulaşıyor burada da ikiye ayrılıp bir hat Gürcistan’ın Tiflis şehrine, diğer hat ise Azerbaycan’ın Kazak şehrinden geçerek başkent Bakü’ye, bir diğer hat ise Nahçıvan üzerinden Azerbaycan’a varıyordu. İki ülke arasındaki sorun nedeniyle bu hat devre dışı kaldı. Türkiye’de Azerbaycan’a destek olmak için bu hattı ve tüm Ermenistan sınırını kapattı. Böyle olunca da bu Asya-Avrupa demir yolu hattı için yeni bir bağlantı gerekti. Daha Azerbaycan’ın ulusal önderi Haydar Aliyev döneminde Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Projesi fikri vardı. 25 Mayıs 2005’de üç ülkenin liderleri bir araya gelerek bu projenin hayata geçirilmesi için ilk imzaları attılar. 7 Şubat 2007 tarihinde ise Gürcistan’ın Marat şehrinde projenin Türkiye- Gürcistan kısmının bütçesi oluşturuldu ve yaklaşık 500 milyon ABD Dolarlık bir bütçe belirlendi. Bunun 220 Milyon ABD Dolarlık tarafını Türkiye Cumhuriyet’i üstlendi. Geri kalan kısım ise Gürcistan’a ait olacaktı. Ancak böylesine önemli bir hat nedeniyle devre dışı kalacak olan Ermenistan bu durumdan kaygılanmaya başladı. Zaten işgal ettiği Azerbaycan toprakları nedeniyle Azerbaycan’ın içinde olduğu Bakü- Tiflis- Ceyhan Petrol Boru Hattı, Bakü- Tiflis- Erzurum Doğalgaz Boru Hattı gibi önemli projelerde Ermenistan devre dışı kalmıştı. Ermeniler gerek Türkiye ile sınırların açılması konusunu gündeme getirerek, gerekse Gürcistan’ın almak istediği krediyi Amerikan Senatosu’nda engelleyerek bu önemli projenin önüne geçmek istediler. Bunun üzerine Azerbaycan devleti Gürcistan’a 400 milyon ABD Doları uzun vadeli ve faizsiz kredi vererek projenin gerçekleşmesi konusunda kararlılığını gösterdi. 21 Kasım 2007’de ilk çalışma Gürcistan’da, 2008’de de Türkiye’de başladı. Bugün Gürcistan ve Türkiye’de yapım çalışmalarının yüzde altmışından fazlası yapılmış durumdadır. Biz Azerbaycan olarak 2012 yılında hattın açılmasını umuyoruz. Şu anda mevcut hattın çalışmamasından bazı ülkeler yararlanmaktadır. Hat açıldığında 1.5 milyon insanı, 5-7 milyon ton arası yük taşıyacak ve kesintisiz olarak Çin’den başlayarak Londra’ya kadar uzanacaktır. Türkiye, Gürcistan ve Azerbaycan üzerinden Türkçe konuşan diğer ülkelerle de bağlantı kuracaktır. Bu kadar yük ve insan akışı elbette ki ülkelerimizin ekonomilerini hareketlendirecektir. Kars’a yapılacak lojistik üs ile birlikte buraya diğer yatırımlar da gelecektir ve binlerce kişiye yeni iş alanları açılacaktır. Bu hat daha sonra Nahçıvan hattı ile de birleştirilecektir ve İran’da uluslararası hatta bağlanacaktır. Umuyoruz ki bu proje bütün bölge halklarına faydalı olacaktır.”            

Birinci oturumun konusu “Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Pro-jesi ve Lojistik” oldu.

Oturum başkanlığını Atatürk Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç.Dr. Kerem Karabulut’un yaptığı birinci kısmın konuşmacıları Ulaştırma Bakanlığı DLH Genel Müdür Yardımcısı N.Ahmet Kuşhanoğlu, Ekol Lojistik Güney Marmara Bölge Müdürü Tülay Gül’dü.

İkinci oturumda ise projenin ekonomik etkileri tartışıldı. Başkanlığını Yrd. Doç. Dr. Hüsnü Kapu’nun yaptığı ikinci bölümün konuşmacıları ise Kafkas Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Alpaslan Yüce, Yrd. Doç. Dr. Adem Karakaş ve Dr. Hüseyin Tutar oldu. Panel sırasında yapılan  konuşmalarda  demiryolunun