İşte İrfan Topçu’nun kaleminden Referandum ve Kars’ı anlatan o yazı…

O günleri hatırlayanlar bilirler; 12 Eylül ihtilalinden önce şehrimizde huzur yoktu, devlet otoritesi zayıflamış, huzur bozulmuştu. Şehrimizin mahalleleri kurtarılmış bölgelere ayrılmış, özellikle gençlerimizin bir yerden bir yere gitmeleri nerdeyse imkânsız hale gelmişti. İşte ihtilal böyle bir dönemde kapımızı çaldı.

Başlangıçta herkesin alkışladığı ihtilal ve kadrolarına, şehrimizde inanç hat safhada idi, ihtilalin komutanı çok seviliyor, evlere onun ve konsey arkadaşlarının resimleri asılıyordu, Türk askerine inanç zaten Karslının geleneğinde vardı.

12 Eylül ve onu takip eden günlerde hemen her kes ordumuzu alkışlıyor, dualarla yâd ediyordu, hele evlatları genç olan anne ve babaların ihtilale karşı sevinç ve sempatisi o kadar ileri safhadaydı ki, Kenan Evren ve arkadaşlarına ettiği dualar belki de arşa çıkmıştı.

İşte böyle duygularla Türkiye de olduğu gibi Kars’ta da önümüze sandık konulmuş, ihtilalcilerin anayasası oylanmıştı. Ülke genelinden çok daha fazla bir yüzdeyle ihtilal anayasasına “evet” dedi Karslı hemşerilerimiz. İhtilalin komutanlarına olan inancı, askere olan sevgisinden dolayı tamdı, elbette ki yapılanın doğru olacağına inançları da çok yüksekti ve sandıktan çıkan evet oyları yüzde yüze yakın bir sonuçtu, hatta ihtilalin komutanı bile teşekkür için Kars’a gelmiş, Karslıya teşekkür ziyaretinde bulunmuştu.

Aradan geçen yıllarda Karslı verdiği evet oylarından bir “HAYIR” çıkmadığını görünce çok üzüldü, başlangıçta evlatlarını kavga ve gürültüden kurtaran! İnsanlara olan inancında yavaş yavaş değişme olmaya başlamış, ihtilalcilere olan güveni sarsılmıştı, tam otuz yıl önce sevdikleri tarafından aldatılmıştı.

Siyasilerde askerden farklı davranmadı, demokrasiye geçişte desteklediği iktidar partisine verdikleri oyun karşılığını alamadılar, siyasette öne çıkmış hemşerilerimize güvendiler, aldatıldılar, şimdi yeni bir siyasi parti, şehir yine ona oy vermiş, ama faydasını görmemişti, hem yerelde hem genelde, her seçimde oyladıkları partinin güvenilecek yanı kalmamıştı, seçtirdikleri vekillerden ve belediye başkanlarından ne hayır gördü ki, anayasasından ne hayır göre…

Yine bir sandık, yine anayasa oylaması ve yine aynı oyun, biraz renk değiştirmiş, oyuncular değişmiş fakat oyun değişmemişti. Otuz yıl önce sert yüzlü insanların sandığına giden Kars şimdide ağlayan insanların sandığına gidecek, oyun değişmedi oyuncular değişti ; ama Karslı da değişti, bundan otuz yıl önce “evet” dediği anayasadan hayır görmeyen şehir bu defa hayır görmek için hayır diyecek. Yeni referandum ülkemize ve şehrimize “HAYIR”lı olsun.