Tacettin DURMUŞ

Gazeteci- yazar ve müzisyen Salih Şahin, TRT Erzurum Radyosu’nca hazırlanan ve Radyo 1’de de ortak yayınlanan “Doğunun Sesi” programında Kars Manilerini, Sarıkamış bayatılarını tanıttı.

Kısa adı KOTODER olan Kars Oyunları Türküleri ve Ozanları Derneği Başkanı ve eğitimci olan Salih Şahin TRT Erzurum Radyosunca hazırlanan “Doğunun Sesi” programının canlı bağlantılı konuğu oldu. Tansu Yurdagül’ün yapımcısı olduğu, sunuculuğunun Elif Yıldırım ile teknisyen Emre Fidan tarafından hazırlanıp sunulan programda, Şahin Kars’ın maninin merkezi konumunda olduğunu vurguladı. Mani geleneğinin Orta Asya ve Kafkas bölgesinden Kars’a gelip Anadolu’ya yayıldığına dikkat çeken Şahin manileri yapı ve konuları ile ezgileri açısından çeşitleriyle tanıttı. Manilerin sosyo-kültürel ve ticari alanda eskiden çok kullanıldığını hatırlatan ve “Kuzeydoğu Kültüründe Kars Manileri” kitabının yazarı olan Şahin Kars’ta özellikle cinaslı manilerin tutulduğunu vurguladı.

Sunucu Elif Yıldırım’ın sorularını yanıtlayan Şahin maniler ile bayatı arasındaki farkını müzikle bağlantısını teknik olarak örnekleriyle işledi. Kars manilerinin anlatıldığı programda ayrıca Salih Şahin’in kendisine ait olan “Kars Elinin Maralısan” türküsü de seslendirildi. Saat 11.30-12.00 arasında yayınlanan programda Salih Şahin’e ait Sarıkamış Bayatıları ile Kars Manilerinden bazı örnekler şöyle;

Düz yemek manisi

Bahar geçer yaz gelir

Aşık gelir saz gelir

Karslıya gonah gelse

Çeçil kete, kaz gelir

Şikayet manisi

Dertliyiz gelen ekler

Görenek gelenekler

Töre diye can alan

Kırılsın o bilekler

Nasihat manisi

Ay oğul aslına dön

Kerem ol Aslı’na dön

Edep erkan bozuldu

Atan bil aslına dön

Dört elliden iki yüz

İki dinlen iki yüz

İnsan dürüst olmalı

Ben istemem iki yüz

Düğün manisi

Gelini telle gelsin

Elinde gülle gelsin

Kandırıp almayanın

Dalına gülle gelsin

Gelini süsle görek

Balınan besle görek

Gaynata goç veripti

Gaynını senle görek

Nenni

Nenni balam goç balam

Yanaktan ver baç balam

Derin uykulara gir

Melek gibi uç balam

Neni balam neni

Çok cinaslılar

Yayla dolu yaz malı

Kalem alıp yazmalı

Öyle bir yar sevdim ki

Saçı başı yazmalı

Baharda bağlar açar

Yar başın bağlar açar

Kaderini bağlayan

Üzülme bağlar açar

Ben aşığım Kur’an a

Bu alemi Kuran’a

Şükür bol nimet verdi

Soframızı kur ana

Toylarda mum yakarsın

Gönülleri yakarsın

Nerenin maralısan

Ya Ardahan ya Kars’ın

Kar bastı gül üşüdü

Yanda bülbül üşüdü

Bir güldün aklım gitti

Bu neçe gülüşüdü

SARIKAMIŞ BAYATILARI

Lebdeğmez bayatı

Duy Kars’ta kar ayazdı

Talihi kara yazdı

Sayısız şehit oldu

Tarihi kara yazdı

Askerler kara düştü

Kar kalktı kara düştü

Yüzlerce şehit gitti

Karslıya kara düştü

Şehit yazdı o dağlar

Buz dağında od ağlar

Çoğu ana kuzusu

Yürekleri o dağlar

Mektubu kara yazmış

Yürümüş kara yazmış

Göçtü vatan uğruna

Eceli kar ayazamış

Düşman sızdı kar soldu

Kara günde Kars oldu

Doksan bin şehit için

Ana koynu Kars oldu

Sarıkamış göz dağı

Şehit yurdu buz dağı

Doksan bin şehit oldu

Gözler gördü yaz dağı