“Doğu Anadolu Büyükbaş Hayvancılık Çalıştayı’nın ardından bölgedeki kalkınmayla ilişkin önceliklerde bir bir belirleniyor.

Hayvan barınaklarının modernizasyonu, örgütlenmenin teşviki, mevcut kurumların kapasitelerinin güçlendirilmesi ve modern işletmelerin yaygınlaştırılması için önemsenen çözümlerin başında; Hayvancılık desteklemeleri ve ürün katma değerinin artırılması, Süt hayvancılığının geliştirilmesi, ırk ıslahı ve hayvan beslemesi ve yem bitkileri, Besi hayvancılığının geliştirilmesi, ırk ıslahı, hayvan beslemesi ve yem bitkileri ve Hayvan hastalıkları ile mücadele yer aldı. Bunların hayata geçirilmesiyle birlikte beklenen iyileşmenin sağlanacağı vurgulandı.

Doğu Anadolu Bölgesinin Ağrı, Ardahan, Bayburt, Bitlis, Erzincan, Erzurum, Hakkari, Iğdır, Kars, Malatya, Muş ve Van illerindeki üreticiler, akademisyenlerin yoğun ilgi gösterdiği Çalıştaya Doğu Anadolu Bölgesinde büyükbaş hayvancılık sektörünün gelişmesine katkı sağlamayı hedefleyen amaçlar ön plana çıkarıldı.

Bunlardan; Bölge potansiyelinin değerlendirilerek, hayvancılık faaliyetlerinden alınan verimin optimum düzeye çıkarılabilmesi ve bölgeye uygun büyükbaş hayvancılık programlarının oluşturulabilmesine temel olmak üzere sektörde bulunan tüm kesimlerin sorunlarının tespiti ve bu sorunlara çözüm önerileri geliştirilmesinin hızlandırılması öne çakın amaçların başında yer aldı. Doğu Anadolu Bölgesinde faaliyet gösteren üç Kalkınma Ajansı olan SERKA, DAKA ve KUDAKA tarafından büyükbaş hayvancılık sektörüne yönelik uygulanacak program ve faaliyetlerin önceliklerinin belirlenmesi ise hem katılımcıları, hem de üreticileri ve proje sahiplerini umutlandırdı. Bu amaçların gerçekleştirilmesini sağlamak üzere ajanslar arasında işbirliği ve eşgüdümün sağlanmasına yönelik stratejiler geliştirilmesi ise bölge kalkınmasında ajans işbirliğinin önemini bir kez daha gün yüzüne çıkardı. Bu işbirliği ile bölgedeki tarım ve hayvancılık daha bilinçli bir şekilde yapılacak ve hem üretimin hem de ekonominin artırılmasına katkı sunması sağlanacak.

Çalıştay hazırlık çalışmaları kapsamında gerçekleştirilen saha ziyaretleri çerçevesinde TRA2 Ağrı, Ardahan, Iğdır ve Kars illerinde  büyükbaş hayvancılık sektöründe faaliyet gösteren 53 kurum, kuruluş, STK ve işletmeye yerinde ziyaretlerde bulunularak, bu kurum ve kuruluşların temsilcisi 74 kişiyle görüşüldü. 4 il, 11 ilçe ve 8 köyde gerçekleştirilen ziyaretlerde sektörün mevcut durumu ve sorun alanları hakkında görüş alış verişinde bulunuldi, bölgedeki mevcut sektör yapısı hakkında bilgiler derlendi ve Çalıştayda görüşülecek konu başlıklarının ana çerçevesi oluşturuldu.

Doğu Anadolu Bölgesinde Büyükbaş Hayvancılığın Mevcut Durumu da Çalıştayda ele alındı. Doğu Anadolu Bölgesinde büyükbaş hayvancılığın temel sorun alanları olarak saptanmış olan 10 başlık tartışmaya açıldı, bu 10 başlık altında ele alınan sorun alanlarını tartışmak üzere 5 çalışma grubu oluşturuldu.

Buna göre ele alınan sorun başlıkları şöyle sıralandı:

1-Hayvan barınaklarının modernizasyonu, örgütlenmenin teşviki, mevcut kurumların kapasitelerinin güçlendirilmesi ve modern işletmelerin yaygınlaştırılması,

2-Hayvancılık desteklemeleri ve ürün katma değerinin artırılması,

3-Süt hayvancılığının geliştirilmesi, ırk ıslahı ve hayvan beslemesi ve yem bitkileri,

4-Besi hayvancılığının geliştirilmesi, ırk ıslahı, hayvan beslemesi ve yem bitkileri,

5-Hayvan hastalıkları ile mücadeledir.

DAKA tarafından uygulanmış olan büyükbaş hayvancılık programı hakkında, KUDAKA tarafından Süt İnekçiliği Kreşi (DANABANK) Güdümlü Projesi hakkında katılımcılara bilgilendirme de yapıldı.

Çalıştay hazırlık çalışmaları kapsamında gerçekleştirilen saha ziyaretleri ve görüşmeler, konuyla ilgili ulusal ve bölgesel plan, program ve strateji belgelerinin incelemesi ile Çalıştaydan elde edilen sonuçlar birlikte değerlendirilerek Ajansların Doğu Anadolu Bölgesinde büyükbaş hayvancılık sektörünü nasıl ele alması gerektiği ve sektörün gelişmesi için ne tür programlar uygulamaları gerektiğine ilişkin sonuçlara ulaşıldı.

BÖLGEDEKİ SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:

Bölgede büyükbaş hayvancılık işletme büyüklüğü, kullanılan teknoloji ve verimlilik açılarından homojen bir yapı olarak ele alınmamalı; bu kriterler açısından bölgesel haritalama çalışması yapılarak destek programları bu coğrafi alanlara göre biçimlendirilmelidir. Bunun için bölgedeki işletme türleri ve büyüklüklerinin tanımlanarak, bu işletmelerin coğrafi dağılımının saptanmasına ihtiyaç vardır. Farklı kurum ve kuruluşların destek programlarında öngörülen şartlara dayalı bir analize dayanarak yapılmış olan işletme büyüklükleri sınıflandırmasına göre; 1-4 büyükbaş hayvana sahip işletmeler küçük ölçeğin altında kalan geleneksel üretime dayanan işletmeler, 5-24 baş büyükbaş hayvana sahip işletmeler küçük işletme, 25-49 baş büyükbaş hayvana sahip işletmeler orta ölçekli işletme, 50-99 büyükbaş hayvana sahip işletmeler alt büyük ölçekli işletme, 100-299 baş hayvana sahip işletmeler büyük ölçekli işletme 300 ve üzeri büyükbaş hayvana sahip işletmeler ise entegre işletmeler olarak tanımlanmaktadır.

Ajansların sahip oldukları destek mekanizmaları ve kaynaklar dikkate alındığında, küçük ölçekli işletmelerin orta ölçekli işletmeye dönüşmelerini ve orta ölçekli işletmelerin ise kapasitelerini geliştirerek büyük ölçekli işletmeye dönüşmelerini sağlayacak destek programlarının uygulanması uygun görünmektedir.

İşletme türleri söz konusu olduğunda ise bölgede kombine işletmelerin yaygın olduğu görülmektedir. Bölgede yaygın şekilde bulunmaları, damızlık düve ve süt sığırcılığı ile besi sığırcılığına uygun bir işletme türü olması nedeniyle kombine işletmeler bölgede desteklenecek ve yaygınlaştırılacak işletme türü olarak belirlenmelidir.

Bölgede büyükbaş hayvancılığın temel sorunlarından olan hayvan barınaklarının sağlıksızlığının giderilebilmesi için işletmelerin tipleri ve büyüklüklerine göre farklı barınak tip projelerinin geliştirilerek üreticilerin kullanımına sunulması temel bir ihtiyaç olarak saptanmıştır. Bununla birlikte, bölgedeki üreticilerin barınaklarını rehabilite etmelerinin sağlanması ve/veya uygun özelliklere sahip yeni barınak inşası için destek programları geliştirilmelidir.

Bölgede hayvan besleme ile ilgili sorunların çözümüne yönelik olarak çayır ve meraların ıslahı ve yönetim sistemlerinin geliştirilmesine yönelik destek programları geliştirilmeli, yem bitkileri ve silaj üretimi teşvik edilmelidir.

Irk ıslahı, hayvan hastalıkları ile mücadele ve hayvanların bakım ile ilgili sorunlarının çözümünde üretici örgütlenmelerinin önemli olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle hayvancılık konusunda örgütlenmeyi teşvik edici programların geliştirilmesi önem taşımaktadır.

Et ve süt üretiminde ürün katma değerinin artırılması amacıyla bölgede tarıma dayalı sanayinin gelişmesini sağlayacak desteklere ihtiyaç duyulmaktadır.