Dr. Fahri Sevinç, ilk olarak Sağlık personeli ardından da Vali Ahmet kara Başkanlığı’nda kurum amirlerine yönelik verilen seminerin ardından şimdi de bir yandan halka inmeyi planladıklarını diğer yandan da afiş ve basın yoluyla Aile Hekimliğini anlatacaklarını belirtti.
Aile Hekimliği ile ilgili bütün planlamaların tamamlandığını da vurgulayan Sevinç, şu bilgileri verdi:
AİLE HEKİMLİĞİ:
Bireylere ve ailelere biyomedikal, davranış ve sosyal tıp ile entegre kapsamlı bakım verme ile ilgilenen tıp uzmanlığı; kapsamlı sağlık hizmeti servislerini, eğitimi ve araştırmayı kapsayan akademik tıp disiplini.
AİLE HEKİMİ
Bireylere yaş,cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmadan sağlık hizmeti vermek üzere uzmanlaşmış doktor; ailelere, yaşadıkları toplumla birlikte birincil ve sürekli bir sağlık bakımı sunar; fiziksel, psikolojik ve sosyal problemleri yönlendirir; diğer uzmanlıklara ihtiyaç olduğunda kapsamlı sağlık bakımı verilmesini koordine eder.
AİLE SAĞLIĞI ELEMANI
Aile hekimi ile birlikte hizmet veren, sözleşmeli çalıştırılan veya bakanlıkça görevlendirilen hemşire, ebe veya sağlık memuru
AİLE HEKİMLİĞİ HİZMETİ:
Aile Hekimleri tarafından kapsamlı, sürekli, koordine ve işbirliği içinde verilen, birey, aile ve toplum odaklı sağlık hizmeti.
TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZLERİ
Bölgesinde yaşayan kişilerin ve toplumun sağlık hizmetlerini organize eden, toplumun koruyucu hekimlik hizmetlerini sunan, birinci basamak sağlık hizmeti veren kurumların kendi arasında ve diğer kurumlar arasında eşgüdümünü sağlayan, idari hizmetler ile sağlık eğitimi ve denetim faaliyetlerini yürüten sağlık merkezidir.
AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİ
Bir veya daha fazla aile hekimi ile aile sağlığı elemanlarınca aile hekimliği hizmetinin verildiği birimdir.
DÜNYADA AİLE HEKİMLİĞİ
Aile Hekimliği disiplini halen birçok ülkede uygulanmaktadır.
Uygulama şekilleri her ülkenin idari ve mali yapılarına ve ihtiyaçlarına göre değişkenlik göstermektedir.
Aile Hekimliği Uygulamasının yapıldığı ülkeler;
-İngiltere
-Hollanda
-İrlanda
-Almanya
-Portekiz
-Norveç
-Küba
NEDEN AİLE HEKİMLİĞİ ?
Fragmantasyon (Branşlaşmaya yönelme)
Kapsamlı bakım sunamama
Sürekli bakım sunamama
Uzmanlar arasında koordinasyon problemi
Tıp eğitiminde zorluklar
Aile hekimi tıbbın tamamından anlar. Nadir görülen hastalıkları tanıyabilir.
Sık görülen hastalıkları en iyi aile hekimi bilir.
Branşlaşma belirsizliği önlemez; sadece problemi çevreden izole eder.
Tıbbi hatalar bilgi değil ilgi eksikliğinden olmaktadır
Aile Hekimliğinin İlkeleri
Sağlık sistemi ile ilk tıbbi temas noktasını oluşturur.
Kolay ulaşılabilir.
Entegre ve koordine
Süreklilik
Bütüncül
Kişisel
Aile ve toplumsal yönelimli
TÜRKİYE’DE AİLE HEKİMLİĞİ
Bakanlığımızın uygulamaya koyduğu Sağlıkta Dönüşüm Programı ile sağlık hizmetleri sunumu yeniden gözden geçirilmiştir. Sağlıkta dönüşüm programının önemli unsurlarından biriside Aile Hekimliği uygulaması ile birlikte birinci basamak sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi ve yeniden organize edilmesidir. Ülkemizde yapılan organizasyon ile bu şekilde vatandaşların kolayca ulaşabilecekleri, sağlıkları ile ilgili her türlü konuyu danışabilecekleri, ülkemize özgün bir Aile Hekimliği modeli uygulamaya geçirilmesi amaçlanmıştır. Mevcut uygulamada sağlık ocağına çok sayıda görev yüklenmiştir. Ancak pratikte bu görevlerin pek çoğu, mevcut iş yükü ve diğer nedenler nedeni ile uygulanamadığı veya hekim dışı personele devredildiği görülmektedir. Bu nedenle kollektif sorumluluk bir noktada sorumsuzluğu doğurmuş, özellikle birinci basamak hekimleri bir kimlik arayışına girmişlerdir.
BU NEDENLE;
Aile Hekimliği Uygulamasına geçilmesi ile üç ana amacın gerçekleşmesi sağlanmıştır.
1) Koruyucu hekimlik uygulamalarında hekimin sorumluluğu netleşmiştir. Aşıların takibi, başta gebe, bebek ve çocukların takibi, tüm nüfusun kontrolü, zaman geçtikçe önemi artmakta ve artacak olan kronik hastalıkların erken tanı ve takibinde sağlanacak avantajla, vatandaşın yaşam süresi ve kalitesinin artırılması amaçlanmıştır.
2) Birinci basamak hekimlerinin ve diğer sağlık çalışanlarının gelirleri ile birlikte mesleklerinden haz almaları amaçlanmıştır. Bu uygulama ile birlikte hekimler ve diğer sağlık çalışanlarına hak ettikleri ücretler ödenmeye başlanmıştır.
3) Son olarak da, Aile Hekimliği Uygulaması ile oluşturulan ortak format ile, tüm vatandaşların sağlık kayıtlarının en doğru ve sağlıklı biçimde kayıt altına alınması ve merkezde toplanmasının sağlanmasıdır. Böylece ülkemizin önemli sorunlarından olan sağlıklı ve doğru veri toplanması işleminin sağlanması amacına ulaşılacaktır.
Bir ilin Aile Hekimliği Uygulamasına geçebilmesi için üç şartın yerine gelmesi gerekmektedir.
BUNLAR;
1. Öncelikle Aile Hekimi olmak isteyen tüm hekimlerin ve diğer hekimlerin kanun ve yönetmelik uyarınca ilk aşama eğitiminden geçmeleri,
2. Aile Hekimliği Uygulaması bölgelerinin belirlenmesi ve fiziki şartların sağlanması
3. Sağlık Bakanlığı ve Maliye Bakanlığının vizesi/onayı ile atamaların yapılarak uygulamaya geçilmesi.
“5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanun” TBMM'de 24.11.2004 tarihinde kabul edilmiş; 09.12.2004 tarih ve 25665 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Aile Hekimliği uygulamalarına 15 Eylül 2005 tarihinde başlanmıştır.
KARS İLİ
Sağlık Bakanlığının 28/09/2007 tarih ve 11013 sayılı Makam Onayı ile Kars İlimizin de içinde bulunduğu 35 il pilot il olarak belirlenmiştir.
AİLE HEKİMİNİN GÖREVLERİ
AİLE HEKİMİ;
(1) Aile hekimi, aile sağlığı merkezini yönetmek, birlikte çalıştığı ekibi denetlemek ve hizmet içi eğitimlerini sağlamak, Bakanlıkça yürütülen özel sağlık programlarının gerektirdiği kişiye yönelik sağlık hizmetlerini yürütmekle yükümlüdür.
(2) Aile hekimi, kendisine kayıtlı kişileri bir bütün olarak ele alıp, kişiye yönelik koruyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini bir ekip anlayışı içinde sunar.
Aile hekimi;
Aile hekimi, Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde;
a) Çalıştığı bölgenin sağlık hizmetinin planlamasında bölgesindeki toplum sağlığı merkezi ile işbirliği yapar,
b) Hekimlik uygulaması sırasında karşılaştığı toplum ve çevre sağlığını ilgilendiren durumları bölgesinde bulunduğu toplum sağlığı merkezine bildirir,
c) Kendisine kayıtlı kişilerin ilk değerlendirmesini yapmak için altı ay içinde ev ziyaretinde bulunur veya kişiler ile iletişime geçer,
ç) Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini verir,
d) Sağlıkla ilgili olarak kayıtlı kişilere rehberlik yapar, sağlığı geliştirici ve koruyucu hizmetler ile ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerini verir,
e) Periyodik sağlık muayenesi yapar,
f) Kayıtlı kişilerin yaş, cinsiyet ve hastalık gruplarına yönelik izlem ve taramaları (kanser, kronik hastalıklar, gebe, loğusa, yenidoğan, bebek, çocuk sağlığı, adölesan, erişkin, yaşlı sağlığı ve benzeri) yapar,
g) Evde takibi zorunlu olan özürlü, yaşlı, yatalak ve benzeri durumdaki kendisine kayıtlı kişilere evde veya gezici/yerinde sağlık hizmetlerinin yürütülmesi sırasında kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini verir,
ğ) Aile sağlığı merkezi şartlarında tanı veya tedavisi yapılamayan hastaları sevk eder, sevk edilen hastaların geri bildirimi yapılan muayene, tetkik, tanı, tedavi ve yatış bilgilerini değerlendirir, ikinci ve üçüncü basamak tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri ile evde bakım hizmetlerinin koordinasyonunu sağlar,
h) Tetkik hizmetlerinin verilmesini sağlar ya da bu hizmetleri verir,
ı) Verdiği hizmetlerle ilgili olarak sağlık kayıtlarını tutar ve gerekli bildirimleri yapar,
i) Kendisine kayıtlı kişileri yılda en az bir defa değerlendirerek sağlık kayıtlarını günceller,
j) Gerektiğinde hastayı gözlem altına alarak tetkik ve tedavisini yapar,
k) Entegre sağlık hizmetinin sunulduğu merkezlerde gerektiğinde hastayı gözlem amaçlı yatırarak tetkik ve tedavisini yapar,
l) İlgili mevzuatta birinci basamak sağlık kuruluşları ve resmi tabiplerce kişiye yönelik düzenlenmesi öngörülen her türlü sağlık raporu, sevk evrakı, reçete ve sair belgeleri düzenler,
m) Bakanlıkça belirlenen konularda hizmet içi eğitimlere katılır,
n) Bakanlıkça ve ilgili mevzuat ile verilen diğer görevleri yapar.
Aile Sağlığı Elemanının Görevleri-
Aile sağlığı elemanı, aile hekimi ile birlikte ekip anlayışı içinde kişiye yönelik koruyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini sunmak ve görevinin gerektirdiği hizmetler ile ilgili sağlık kayıt ve istatistiklerini tutmakla yükümlüdür. 4 üncü maddede sayılan görevlerin yerine getirilmesinde aile hekimi ile birlikte çalışır.
Gezici Hizmetlerin Yürütülmesi-1
Gezici sağlık hizmeti: Aile hekimi ve/veya aile sağlığı elemanının, Müdürlükçe tespit edilen uzak mahalle, belde, köy, mezra gibi yerleşim birimlerine Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre giderek mahallinde vereceği sağlık hizmetini,
Yerinde sağlık hizmeti: Aile hekimi ve/veya aile sağlığı elemanının, müdürlükçe tespit edilen cezaevi, çocuk ıslahevi, huzurevi, korunmaya muhtaç çocukların barındığı çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtları gibi toplu yaşam alanlarına Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre giderek yerinde vereceği sağlık hizmetini, ifade eder.
Aile hekimi gezici ve/veya yerinde sağlık hizmeti planını sözleşme döneminin ilk ayında aylık olarak yapar, toplum sağlığı merkezine bildirir ve bunu sözleşme döneminin sonuna kadar uygular.
Aile hekimliği uygulamasına geçildikten sonra yapılmak istenen değişiklikler ilgili aile hekimlerinin de görüşleri alınarak her yıl Aralık ayının başında müdürlükçe belirlenerek Bakanlığın onayına sunulur.
Toplum Sağlığı Merkezi
Bölgesinde yaşayan kişilerin ve toplumun sağlık hizmetlerini organize eden,
Toplumun koruyucu hekimlik hizmetlerini sunan,
Birinci basamak sağlık hizmeti veren kurumların kendi arasında ve diğer kurumlar arasında eşgüdümünü sağlayan,
İdari hizmetler ile sağlık eğitimi ve denetim faaliyetlerini yürüten