Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından 5262 sayılı kanuna göre, Bakanlık adına Ülke sınırları içerisinde her türlü organik ürünü denetleme ve sertifikasyonunu yapmak için yetkilendirilmiş firmaların çalışmalarının, ticari faaliyetlere dönüştürülüp, dönüştürülmediği akılları karıştırıyor.
Sayıları 20’yi bulan bu firmalar, Türkiye’nin birçok yerinde, üreticilere, akreditasyon, denetim, ekoloji, kontrol, kontrolör, organik girdi, organik ürün elde etme gibi hizmetler veriyor. Kars’ta da merkezi Antalya’da bulunan NOB – CERT, merkezi Almanya’da olan CERES ve EKO TAR adındaki firmalar faaliyet gösteriyor. Bu firmalardan NOB – CERT adlı firma, organik hayvancılık yapan çiftçilere, Devlet desteği verilmesi için aracı oluyor. Firma, şu ana kadar Bin 200’den fazla köylünün dosya başı 200 lira karşılığında başvurularını kabul ederek organik hayvancılık desteği alacakları taahhüdünde bulunuyor.
Duyanların duymayanlara anlattığı ve artık Kars köylüsünün üretimden düşmesine neden olan doğrudan gelir desteği ve bu gibi destek iddiaları kafaları karıştırıyor. Destek verileceğini duyan Karslı köylüler, bu gibi firmaların akreditasyon desteği vermesiyle Tarım İl Müdürlüğü marifetiyle de her hayvan için dedelini ödeyip bir pasaport çıkartarak ilgili firmaya destek için başvuruda bulunuyor. Bin bir güçlükle hazırlanan her bir dosya da 200 lira karşılığında firma yetkilisine teslim ediliyor. Ve köylü ne yaptığını ve neyi nasıl isteyeceğini ve dahi bilmeden beklemeye koyuluyor. Önümüzdeki yıl Mayıs ayında ise her köylüye bildirdiği hayvan sayısına göre 300’er lira destek verileceği söyleniyor. Fakat umudunu hazır paraya bağlayan Kars köylüsü ödediği 200 liranın nereye gittiğini ve zamanı geldiğinde her hayvan başına 300 lira alacağını umutla bekliyor. Oysa sayıları her geçen gün artan ve ilgili firmaya dosya başı 200 lira ödeyen gariban köylünün ödediği para ise 1200 x 200 lira = 240 bin lira karşılığında bu firma tarım ve hayvancılıkla geçimini sağlayan Karslılara danışmanlık hizmeti vermesi düşündürüyor.
Şu anda ki yasal mevzuata göre, Kars çiftçisinin organik hayvancılık desteği alması zorlaştırılmıştır. Bu konuda 2012 / 60 No’lu Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının tebliği açık ve anlaşılırdır. Bu nedenle de bu koşullarda çiftçileri “Mayıs ayında destek alacaksınız” diyerek yönlendirmek pek anlaşılır değil. Bu kayıtları yapan sertifikasyon firmaları da bu konuda çiftçileri aydınlatıcı bir açıklama yapması gerekir.
GELİN BİZİ BAKANLIK ADINA DENETLEYİN!
Kars’ta faaliyet gösteren CERES firması yetkilisi Ümit Çelik, organik tarım ve hayvancılığın, Devletin yayınlamış olduğu ilgili kanunla başlayıp yönetmelik ve tebliğlerle sınırları çizilerek tanımlanmış olan bir üretim biçimi olduğunu söyledi.
Yedi yıldan beri Kars’ta organik tarım projesi yapan Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği, “Biz Boğatepe ve çevre köylerde organik tarım yapıyoruz, gelin Bakanlık adına bizi denetleyin” diye CERES firmasına davette bulundu.
Bunun üzerine ilgili firma yetkilisi Ümit Çelik de, Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği’nin Büyük ve Küçük Boğatepe, Çakmak, Kuyucuk, Keçili, İncesu ve Yolboyu gibi köylerinde çalışmalar yaparak bu proje kapsamında bu köylerde organik tarım yapılıp yapılmadığını kontrol etti. Çelik daha sonra ilgili derneğin, yönetmeliğe uygunluğu konusunda denetimini yaptı. Ardından da merkezi İzmir’de bulunan firmasına döndükten sonra da proje üzerinde kendi raporunu yazacak. Ve projenin organik tarıma uygunluğunu değerlendirecek. Daha sonra da sertifika düzenleyecek ve ürünlerin organik olarak pazarlanılabilineceğini Bakanlığa ve üreticilere bildirecek.
ORGANİK TARIM ÜRETİCİLERİNDEN ŞİKAYETLER GELEBİLİYOR
Firma olarak Devletin yetkilendirmiş olduğu kontrollü sertifikasyon kuruluşlarından birisi olduklarını belirten Çelik, Türkiye’de 63 ilde organik tarım faaliyetlerinin sürdürüldüğünü ve 20 kontrol firmasının da bu faaliyetleri ilgili üreticileri bakanlık adına denetlediklerini de belirtti.
Merkezi Almanya’da bulunan Kontrol Sertifikasyon Firması CERES’in İzmir şubesi bulunduğunu belirten Çelik, 24 ülkede merkeze bağlı şube ve temsilcilikleri bulunduğuna dikkat çekti. Firma olarak 2005 yılında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’na müracaat ederek yetkilendirilmiş kuruluş olmak için başvuruda bulunduklarını dile getiren Çelik, CERES’in yaptığı çalışmaları şu şekilde anlattı:
“Ben bu şirketin yetkilisi olarak Kars’a Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği’nin davetlisi olarak Kars’a geldim. Bu dernek, bölgede 8 yıldan beri organik tarım faaliyetleri yürütüyor. Bizlerde derneğin faaliyet gösterdiği sahada denetledik. Bizler, sahada proje sahipleri ve üreticilerle görüşerek tarlada, depoda ve üretimin her aşamasında gerekli denetimleri yapıyoruz. Üreticilerin, gerçekten üretilmiş ya da üretilmekte olan ürünlerinin organik olup olmadıklarını denetliyoruz. Daha sonra da sertifikalar veriyoruz. Devlet de dönem dönem bu üretim biçimimi teşvik etmek için destekler verir. Bu destekler veya desteklerin miktarı her yıl değişmektedir. Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği tarafından hayata geçirilen projeye dahil olan Türkiye’de Tarım Bakanlığı’nın yetkilendirmiş olduğu 20 kadar kuruluş var.
Bölgede üreticilerden projeye dahil olan kişilerden şikayetler geliyor. Yetkilendirilmiş kuruluşların görevleri üreticilerin gerçek anlamda üretim yapıp yapmadığını demetlemektir. Yoksa bizlerin dağıtımından birebir sorunlu tada bu desteklerle ilgili vaatler verecek kuruluşlar değiliz. Bu destekler tamamen devletin inisiyatifinde olur. Dilediği zaman bu desteği vermeğe de bilir. Geçmişte de bunların örneklerini gördük. Bizlerin bu konuda taahhütler verme yetkimiz yoktur. Devlet, uygun gördüğü zamanlarda tebliğ ve yönetmelikler ve esaslar yayınlar. Bu anlamda yanılgı yaşanmaması için firmaların tarım teşkilatları ile birlikte çalışabilecek kişi olması gerekiyor.”