Azerbaycan’ın Hocalı kasabası, 1992 yılının 25 Şubat’ını 26 Şubat’ına bağlayan gecede vahşi Ermeni çeteleri, Sovyet Rus ordusunun o zamanki Hankendi'de bulunan 366. motorize alayının da yardımıyla üç koldan saldırıya uğradı. O gün Hocalı da büyük bir soykırım yaptılar. 7 bin kişinin yaşadığı Hocalı' da o gece savunmasız Azerbaycanlıların 106'sı kadın, 70'i yaşlı, 63'ü çocuk 613 hayatını kaybetti. Bu Katliamda 487 kişi ağır yaralı olarak kurtuldu. Ermeni güçleri 1275 kişiyi esir aldı; bunların 150'sinden hala haber alınamadı.
Ermeniler, Sovyetlerin Kızılordusuna bağlı 366’ıncı Motorize Alayı’nın güçlerinin bütün desteğini alarak 1992 yılında Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ'daki Hocalı bölgesinden önce Karabağ'ın kalbi olarak kabul edilen Hankendi şehrini ele geçirip daha sonrada hedeflerindeki Hocalı da büyük bir katliam yaptılar. Bölgenin etrafındaki bütün köy ve yolları kapatan Ermeniler, kasabanın diğer illerle kara yolu bağlantısını da kestiler. Zaten Ermeniler, Hocalı' da bulunan tek helikopterini de 28 Ocak 1992 Tarihinde Şuşa-Ağdam seferini yaptıkları sırada düşürerek havayolu ulaşımını da tamamen bitirmişlerdir. Ayrıca Şuşa daki bu sivil helikopterin vurulması sonucunda 40 kişi de ölmüştür. Böylelikle Karabağ’daki havayolu ulaşımı tamamen bitmiştir. Çünkü Karabağ’daki tek havaalanı Hocalı’daki havaalanıydı.
O dönem yapılan otopsi ve incelemelerde cesetlerin birçoğunun insanlık dışı muameleye maruz kaldığı ve işkence görerek öldürüldüğü anlaşılmıştır.
Aralarında Ermeni gazetecilerinde bulunduğu yabancı basın mensuplarının aktardıkları bilgilere göre katledilen Azerbaycanlıların yakıldığı, kafaları ile vücutlarının çeşitli uzuvarılarının kesildiği derileri yüzülmüş, gözleri oyulmuş kulakları, burunları kesildiği görülmüştür. Aynı vahşetten hamile kadınlar ve çocuklara bile aynı gaddarlığı yapmışlar birçoğunun başı kesilerek çok ağır işkencelere maruz kalmışlardır.
Azerbaycan Milli Meclisi, 1994 yılında düzenlenen bir oturumla, 613 vatandaşının Ermeniler tarafından soykırıma uğradığını kabul etti. Böylelikle 'Hocalı Soykırımı' resmi olarak kabul ederek dünyaya ilan etti.
Hocalı'da yaşananlar bugün Meksika, Macaristan, Pakistan, Kolombiya, Çek Cumhuriyeti, Bosna Hersek, Honduras, Peru, Sudan ve İslam İşbirliği Teşkilatı'nca da 'soykırım' olarak tanınıyor. Hocalı Soykırımını 5 ülke parlamentosu kınarken, ABD'de 16 eyalet meclisi, yaşananları 'soykırım' olarak gören kararları kabul etmiştir.
Hocalıda Soykırıma uğrayan Azerbaycanlı Türklere Allah rahmet eylesin, ruhları şad, mekanları cennet olsun inşallah.
Tam 32 Yıldır unutulmayacak acı Hocalı Soykırımı..
Unutmadık. Unutmayacağız..
Oktay AKTAŞ