Tacettin DURMUŞ
Karagöz “Şu anda Kars Valiliği olarak kullanılan sarı renge boyanmış tarihi bina; aslında o dönem Kars Askeri Valilik binası (Gubernatörlük) olarak inşa edilmiştir. Bu bina daha sonra Kars Milli Şura Kongre Salonu ve Parlamento Binası olarak kullanıldı. Ayrıca Kars Antlaşması da bu binada imzalandı.” dedi.
Karagöz konuyu; CHP Kars İl Başkanlığının 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı ve 30 Ekim Kars’ın Düşman İşgalinden Kurtuluşunun 102’inci yıl dönümü nedeniyle, ‘30 Ekim'de Kars ve Cumhuriyet’ konulu panelle dile getirdi.
CHP Denizli Milletvekili Tarihçi, Araştırmacı - Milletvekili Av. Gülizar Biçer Karaca ve Yazar - Siyasetçi Mustafa Teyfik Kızgınkaya’nın da konuşmacı olarak katıldığı panelde sunum yapan Erkan Karagöz, özellikle turizm rehberlerinin bu anlamda tarihi şehri yanlış anlattığını ileri sürdü.
VALİLİK BİNASI RUSLAR DÖNEMİNDE HELAL ET SATAN BİR KASABIN EVİ DEĞİLDİR!
Araştırmacı Yazar Av. Erkan Karagöz, şu anda Kars Valiliği 2. makamı olarak kullanılan tarihi binanın, yanlış tanıtıldığını söyledi. Karagöz, bu binanın bazı turizm rehberleri tarafından Ahmed’in Mehmed’in konağı olarak anlatılmasını eleştirdi.
Bu binanın aslında o dönem Kars Askeri Valilik binası (Gubernatörlük) olduğunu, bu amaçla inşa edildiğini de belirten Karagöz, “Bu bina daha sonra Kars Milli Şura Kongre Salonu ve Parlamento Binası olarak kullanıldı. Ayrıca Kars Antlaşması da bu binada imzalandı. Mustafa Kemal Atatürk’ün Kars’a geldiği sırada kısa süre içinde bu konakta ağırlandı ve dinlendi. Cumhuriyet yıllarında İl Jandarma binası ve valilik binası olarak kullanıldı. Bu binanın hemen karşısındaki Defterdarlık binası ise o dönemdeki vali yardımcılarının, Rus bürokratları ve idari personelinin çalıştığı bölgeyi yönetmeye çalıştığı binadır. Ama bunların hiçbirisini ne hikmetse o binaların önünde bulunan pirinç levhalarda göremezsiniz. Mevcut kayıtlarda ve levhalarda çok değişik bilgileri görmekteyiz.” dedi.
Erkan Karagöz ayrıca tarihsel yapılara ilişkin yalan-yanlış bilgiler dolaştığını, bu uydurma bilgilerin gerek yerli gerekse yabancı rehberler tarafından gelen turistlere anlatıldığını söyledi. Örnek olarak kendisine gönderilen bir telefon kaydında, sözde profesyonel bir rehberin vali konağından söz ederken buranın “Ruslar döneminde helal et satan bir kasabın evi” olduğunu söyleyecek kadar çıtayı yükselttiğini, kimilerinin de burasının bir zengin Ermeni tacirinin konağı olduğunu etrafta yaydığına dikkat çekti.
Erkan Karagöz, “Bu yanıltıcı bilgi İngilizler tarafından 1919 da Kars parlamentosu basıldıktan ve Kars Ermenistan Halk Cumhuriyetine teslim edildikten sonra çevreden gelen Ermeni iş adamları tarafından önemli yapıların işgal edilmesinden, sahiplenilmesinden sonra bu binaların onlar tarafından yapıldığının sanılmasından kaynaklanmaktadır.
ÇHELTİKOF OTELİ ASLINDA ORDU EVİ OLARAK YAPILMIŞTIR
Aynı yanlış bilgi Çheltikof Oteli olarak da bilinen ve opera binası olarak adlandırılan yapı için de söz konusudur. Bu bina da aslında askeri üst düzey subaylarının dinlenme ve konaklama evi yani Ordu Evidir. Konak veya opera binası olarak yapılmamıştır. Opera binası ise bugün yerinde yeller esen Şehir Sinemasının olduğu yerdir. Dönemin tanıklarının sinema sahnesinin önünde bir orkestra çukurunun bulunduğu da görülmektedir. Bu köşk Kafkasya ordusu komutanının Kars’taki ikametgâhıdır.
DEREİÇİNDEKİ PAŞA KÖŞKÜ
“Ayrıca bir başka yanlış bilgi Derecindeki Paşa Köşkü konusundadır. Bu köşk Kafkasya ordusu komutanının Kars’taki ikametgâhıdır. Nisan 1919 da Osmanlı ordularının Kars’a girmesinden sonra Yakup Şevki Paşa’nın karargahı ve ikametgahı olmuş, kentin İngilizler tarafından Ermenilere verilmesinden sonra Ermeni askerlerinin komuta merkezi görevi görmüştür.
KATHERİNA SARAYI
Aslında Dere İçindeki Rus Kafkas Orduları Karargahı bir kompleks yapılar bütünüdür. Bugün konservatuar olarak kullanılan bu yapıların alt katı at ahırları, üst katları askerlerin yatakhanesidir. Yine bugün önüne “Katherina Sarayı“ tabelası asılan, otele dönüştürülen yapı da bir yerel tarihçinin internette dolaşan anlatımında sıraladığı, Katherina’dan, onun Kars’a geldiğinden, çocukları ile beraber burada kaldığından bahseden uydurma anlatımlarının aksine karargâhtaki askerlerin başındaki subayların yatıp kalktığı bir yapıdır. Katherina’nın ne zaman yaşadığından bi-haber anlatıcıların bu anlatımlarının giderek birer galat-ı meşhur’a dönüşebileceğinden korkarım.
UYDURMA HİKAYELER İSE ÇOK…
Vali Konağı’nın karşısında Aküzümlere ait bina İngiliz işgal komutanının konakladığı bina olarak işlev görmüştür. Öncesine ilişkin bir kayıt olmasa da Kars Askeri valisinin ikâmetgahı olma olasılığı yüksektir.
Uydurma hikayeler ise çok… Örneğin bugün Kars Belediye Parkı’nın bulunduğu, stadyumun karşısında yer alan Tarih Koruma Kurulu’nun da bulunduğu bina Kars’a ilişkin tarihsel yapılara ilişkin envanterde bir kilise olarak tarif edilmektedir. Bu kocaman bir yalan ve vahim bir uydurmadır. Bu bina Kars Rus Ordu Bankası binasıdır.
Dahası sıkıntı sadece tarihsel yapıların adlandırılmasında değildir. Bir de başımıza sahte tarihi yapılar çıktı. Örneğin turistlerin önünde boy boy fotoğraf çektirdiği 2020 model Çeşme bunların başında gelmektedir.” Dedi.