Ercüment DAŞDELEN
KESOB Başkanı Adem Burulday, Ankara’da Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken ile görüşerek pandemi sürecinde Kars’ta esnaf ve sanatkarların sıkıntılarını anlattı.
Başkan Burulday’ın, TESK Başkanı Palandöken’e verdiği rapor şöyle: “Esnaf ve Sanatkarlar Sicil Müdürlüğümüze kayıtlı 5.683 esnaf ve sanatkar, 5943 işyeri bulunmaktadır. Bu işyerlerinin 3.092 adedi merkez ilçede 2.851 adedi ise diğer ilçelerde faaliyet göstermektedir. Tüm sektörlerde faaliyet gösteren esnaf ve sanatkarlarımızın olumsuz etkilendiği Pandemi nedeniyle başta işyerleri kapanan kahvehane, kıraathane, oyun salonu, internet kafe, okul kantinleri, hamam ve okul servis aracı işletmeleri olmak üzere lokanta, pastane ve tatlıcı, kırtasiye, erkek ve kadın kuaförleri, güzellik salonu, spor tesisi işletmeleri ile dolmuş ve minibüsçüler bu süreçten en çok etkilenen sektörlerdir. Okul kantinleri, okul servis araçları, kahvehane, kıraathane, oyun ve internet salonu işletmecilerinin işyerleri yaklaşık dokuz aydır kapalıdır. Okulların kapalı olması kırtasiyeci esnaflarımızı da etkilemiştir. Pandemiden etkilenen esnaf ve sanatkârlarımızın beklentileri şunlardır:
• Okul kantini gibi kamuya ait binalarda faaliyet gösteren işyerlerinden kapalı oldukları süre herhangi bir kira alınmaması, bu döneme ilişkin tahakkuk eden kira borçlarının silinmesi,
• Esnaf ve sanatkarlara faizsiz ve 6 ay ödemesiz kredi desteği verilmelidir.
• Faaliyeti durdurulan tüm işletmelere geri ödemesiz asgari ücret tutarında nakdi destek sağlanmalı,
• Faaliyeti durdurulan işletmeler işyerleri kapalı olmasına rağmen, su ve kalorifer tesisatlarının donarak zarar görmemesi için kaloriferlerini yakmak zorunda kalmaktadır. Bu işyerlerinin ısınma giderlerinin (doğalgaz, kalorifer) karşılanması,
• Minibüs, dolmuş ve servis aracı işletmecilerine akaryakıt desteği verilmesi veya indirimli akaryakıt alabilmeleri sağlanmalı,
• Pandemi sürecinde esnaf ve sanatkarların Bağ-Kur primlerinde indirim yapılması,
• Esnaf ve sanatkarların işyerlerinde kullandıkları su, doğalgaz ve elektrik giderlerinde indirim yapılması,
• Lokanta, pastane, kafeterya, kahvaltı salonu ve çay ocağı gibi işletmelerde HES kodu sorgulaması yapılarak müşteri alınmasının sağlanması,
• Doğu Ekspresi seferlerinin yeniden başlatılarak iç turizm canlandırılması esnaf ve sanatkarlarımıza rahat nefes aldıracaktır.
• Yapılacak yasal düzenleme ile tabela vergisi ile hafta sonu çalışma ruhsat harçlarının pandemi sürecinde ötelenmesi.
• Yaklaşık 460 işyerinin bulunduğu, yanlarında çalışanlarla birlikte 1500’e yakın kişinin hizmet verdiği ve İlimizin en büyük istihdam alanı olan sanayi sitesinin yol ve su sorununun en kısa sürede giderilmesi,
• Hafta sonu sokağa çıkma kısıtlaması olduğu saatlerde zincir mağazaların kapalı olması esnaf ve sanatkarlarımıza destek sağlayacaktır.
• % 6 puanlık SGK işveren desteği uygulamasının devam etmesi.
• Özellikle gıda ürünlerindeki fiyat artışlarının esnaflarımızdan kaynaklandığı dile getirilerek eleştirilmektedir. Oysaki bu artışların sebebi aracılar, komisyoncular ve toptancılardır. Esnafımız sattığı ürünü tekrar temin etmek istediğinde sattığı fiyatın üzerinde satın almaktadır. Ürünlerin imalattan, tezgaha yani esnaflarımıza gelinceye kadarki sürecin sıkı denetlenmesi, gıda tefeciliğinin önlenmesi gerekmektedir.
Pandemiden en fazla etkilenen meslek dalları şöyle: Kahvehane, Kıraathane, Çay Oçağı 358, Oyun Salonu, İnternet Kafe 30, Kantincilk 30, Lokantacılık 253, Pastanecilik, Tatlıcılık 62, Kırtasiyecilik 28, Erkek Berberi 145, Kadın Kuaförü 47, Kaplıca, Hamam İşletmeciliği 2, Güzellik Salonu İşletmeciliği 11, Spor Tesisi İşletmeciliği 10, Minibüsçülük, Dolmuş İşletmeciliği 877, Servis Aracı İşletmeciliği 96 olmak üzere Toplam: 1.949”