Kars türküleri gün yüzüne çıkıyor

Kars Oyunları Türküleri ve Ozanları (KOTODER) Derneği Halk müziği Topluluğu Şahin Müzikevi’nde yaptığı çalışmalarla Kars’ın eski türkülerini gün yüzüne çıkarıyor.

KOTODER Başkanı Salih Şahin’in öncülüğünde kurulan ekip nisan ayın içerisinde vereceği konsere hazırlanıyor.

1 yılı aşkın süre önce kurulan KOTODER derneği, Müzik Araştırmacısı Gazeteci-Yazar Salih Şahin öncülüğünde Kars’ın eksi, unutulmuş türkülerini yeniden derleyip gün yüzüne çıkarıyor. Bunun için de gönüllülerden oluşan bir koro oluşturuldu. Uzun zamandır süren çalışmalarda birbirinden güzel ve kulağa hoş gelen Kars türküleri çalışmanın yapıldığı Şahin Müzikevi’nde koro eşliğinde seslendiriliyor. Dinleyenleri büyüleyen bu eski Kars türkülerinin tanıtımı için de Nisan ayında bir konser düzenlenecek.

KOTODER’İN AMACI

İlk olarak KOTODER’in kuruluş amacıyla ilgili bilgi veren Başkan Salih Şahin, “Kars’ın kendi oyun havalarını, türkülerini ve ozan havalarını derlemek, gün ışığına çıkarmak, başka yörelere mal edilmesi ve yozlaşmasının önüne geçip, notalandırılarak sağlıklı bir biçimde gelecek nesillere aktarmaktır. Bu amaçla; gerek TRT Kars yayın radyosunun yayın yaptığı dönemde, Şahin Kara Şahin tarafından Kars, Iğdır, Ardahan bölgesinden derlenip repertuara alınan ve zamanımızda da bazı il ve kişilere mal edilen türkülerle unutulan türküleri yeniden derleyip toparlayıp Kars’a kazandırmaktır. Gerek eski türkülerimizi yorum hatalarını gidererek doğru haliyle koroda işliyoruz. Ayrıca, tarafımdan bu bölgede derlenen çok sayıda türküleri de repertuara ekliyoruz. Kars ozan havaları, oyun havaları ve türküler açısından çok zengin bir yöredir. Ancak bu zamana kadar sağlıklı bir araştırma yapılmamıştır. Ne üzücüdür ki, bu bölgenin müzikal kültürü bazı sanatçılar ve kurumlar tarafından başka yöre ve kişilere mal edilmiştir. Amacımız bunun önüne geçip sağlıklı bir kaynak oluşturmaktır.” dedi.

KARS TÜRKÜLERİNİN İLK KONSERİ NİSAN’DA

KOTODER Başkanı Salih Şahin, Kars’ta aşıklık geleneğinin iyi bir seviyeye gelmediğini, Kars düğünlerinde çalınıp söylenen türkü ve oyunların büyük bölümünün Kars’a ait olmadığını, Kars’ta halk müziği ile uğraşanların da yine büyük bölümünün bu yöre halk müziğini bilmeyip başka yörelerden türkü söylediğini hatırlatarak, “Bu bizim için üzücü bir durumdur. Aşıklarımızın söyledikleri aşık havalarının büyük bölümü, Kars oyunlarının büyük bölümü ve türkülerimizin önemli kısmı Azerbaycan kökenlidir. Bizim Azerbaycan kökenli bu tür kültürel etkinlikleri ayrı bir güzellik olarak almamızın yanında Kars’ın öz kültürünü ön plana çıkarıp, derleyip, toparlayıp Azerbaycan folklöründen ayırmamız gerekir. Azerbaycan kültürünün gölgesinde kalmamalıyız. Bizim yaptığımız çalışmada bu amaçlıdır. Bunun için Kars ve çevresinde ozan havalarını, aşık türkülerini, oyunlarımızı, türkülerimizi derleyip, toparlayıp dernek bünyesindeki gurubumuzda doğru haliyle işliyoruz. Nisan ayı içerisinde vereceğimiz konserde hiç duyulmamış Kars türküleri ve ozan havalarını sergileyeceğiz. Bu amaçla konuya duyarlı olan gençler ve kurumlar ile kişilerinde kaybolmaya yüz tutan bu tür değerleri bize getirerek kaydettirmelerini, notaya aldırıp noter aracılığıyla belgelendirmelerini bekliyoruz. Bizim özellikle yaptığımız derleme çalışmalarında TRT ve Kültür ve turizm Bakanlığı ile diğer ilgili kurumların kayıtlarını da inceleyip benzer olan müzik ve söz motiflerini repertuara dahil etmiyoruz. Doğru halini belirleyip notalandırarak tasdik ettiriyoruz. Bu yolla Kars’ın öz folklörü ve kültürü başka yörelere mal edilmekten ve yozlaştırılmaktan kurtarılıp asırlarca yaşayacak hale getiriyoruz.” diye konuştu.

ŞAHİN AİLESİNİN KÜLTÜR AŞKI

Bu kültürün ayakta tutulması ve Kars kültürünün canlandırılması için yıllardır uğraş veren Şahin ailesinden Salih Şahin, kendisi ve 3 kardeşiyle uğraşını sürdürüyor. Çok sayıda öğrencileri de TRT ve Kültür Bakanlığında sanatçı olarak çalışan Şahin, daha sonra şunları söyledi:

“KOTODER derneği adı altında bir derneğimiz var bizim. Kars türkülerini, oyunlarını, ve ozanlarının havalarını ozanlık havaları ve çalışmalarını bir araya toplamak amacıyla bir dernek oluşturduk. Türkülerimizi, Kars oyunlarını ve ozan havalarını bir araya getirmek istiyoruz. Zaten bunların üçü de birbirine bağlı olan kriterlerdir. Bir araya getirmek, derlemek, toparlamak. Amacımız gelecek nesile sağlıklı bir kaynak oluşturmaktır. Bu amaçla bizim derleme çalışmalarımız var. Çok sayıda gün yüzüne çıkmamış türkümüzü derleyip toparladık, notalandırdık, kitap haline getirdik. Bazı türkülerimiz Kars yöresinden alınarak başka kişilere başka yörelere mal edildi. Bunları da mahkeme yoluyla Kars’a ait etmek için çabalarımız dernek olarak sürüyor. Şimdi biz hiç duyulmamış Kars türkülerini; özellikle KOTODER bünyesinde oluşturduğumuz koroya veriyoruz. Haftanın belli günleri koromuz bir araya geliyor. Kars türkülerini, oyunlarını ve ozan havalarını icra ediyoruz. Burada hiç duyulmamış türkülerimizi çalıp söyleyeceğiz. Bu yeni oluşum bir koromuz gönül arz ediyor ki çok sayıda kişi bizim kurumumuza katılsın ancak Nisan ayı içerisinde bir konserimiz olacak. Konser içinde bir hazırlık yapıyoruz. Derneğimizin imkanı biraz kısıtlı. Bu kısıtlı imkanlarımıza rağmen güzel bir çalışma yapıyoruz.

KARS TÜRKÜLERİ NOTAYA ALINIP ARŞİVLENİYOR

Hiç duyulmamış türkülerimizi bir araya getirdik. Bunları işliyoruz ama bu türkülerin yanı sıra Anadolu türkülerimizden diğer türkülerimizden yine koro içerisinde solo okunuyor. Kars yöresine ait yine yaklaşık benim derlediğim 70- 80 civarında türkü var. Şahin Kara Şahin benim babam. Burada Kars radyosu vardı ve Kars radyosuna TRT’nin Serhattan Korosu şefi rahmetli babamdı. Babam Şahin Kara Şahin’in derlediği yine 100’e yakın türkü var. Bunların bir kısmı başka kişilere veya başka şehirlere mal edildi, ancak yaşayan elimizde tescil ettirdiğimiz türkülerimiz var. Onları da yine koroda okuyoruz. Şimdi Kars’a ait olan türküleri derleyip toparlayıp iyi bir kaynak oluşturmak istiyoruz. Kars’ın eski canlı kültürünü yeniden yaşatmak istiyoruz. Dernek olarak çalışmalar sürdüreceğiz, dernek olarak ayrıca bir stüdyo oluşturduk. Yine ozan havalarımızı türkülerimizi canlı kayıt yaparak stüdyoda canlı kayıt yapacağız. Kars oyun havalarını, ozan havalarını, türkülerini ayrı ayrı kayıtlar halinde dernek patenti ile piyasaya süreceğiz. Amacımız gerek Azerbaycan müziği ile gerek Anadolu’dan bazı türkülerden, bazı Kars türkülerini müziklerini ayırt edip Kars’ın öz müziğini, öz kültürünü, öz oyun havalarını ve ozan havalarını ayırmak, derlemek, toparlamak, notaya almak ve arşivlemektir. Bilindiği gibi Kars göç ve bazı kültür alış verişleri nedeni ile Azerbaycan müziğinin çok tesirindedir. Manilerimiz, türkülerimiz, oyunlarımız, Azerbaycan müziği ile karışık durumdadır. İşte bununla ilgili bir çalışma yapıyoruz. O yörenin havalarıyla tamamen ayrı olmak kaydıyla kendi müziğimizi, folklorumuzu, kültürümüzü ayırıyoruz. Onunla ilgili dernek olarak çalışma yapıyoruz.

KARS KÜLTÜR VE FOLKLORUYLA TANINMIŞ BİR ŞEHİRDİR

Şimdi türkülerimiz, oyunlarımız, ozan havalarımız ilk etapta basit gelebilir ama kültürümüzü bunlarla yaşatıyoruz. Hatta turizmi için ticareti için bunları kullanmak zorundayız. Bir yörenin folkloru, kültürü ön plandaysa bu zaten gelişmişlik düzeyini, ticari durumunu, turizm yönünü müziği ile ortaya koyabiliyor. Onları tanıyabiliyoruz. Bazı devlet memurları bir şairi tayin yaptırdıklarında özellikle oranın yaşamını özellikle oranın sosyal yaşamını, kültürel yaşamını dikkate alarak oraya tayin yaptırıyorlar. Kars kültür ve folkloruyla tanınmış bir şehirdir. Ama son dönemlerde bir duraklama dönemine girdi. Bu duraklama dönemini biz biraz da aktif hale getirmek ileriye götürmek amacıyla böyle kültürel faaliyetleri yoğunlaştıracağız. Kars’ın kaybolmaya çok sayıda türküleri, ezgileri, müzikleri vardır. Aşık havaları vardır. Örneğin; Aşık Şenlik dünyaca tanınmış bir ozandır. Ama üzgünüz ki Aşık Şenlik’in tek bir türküsünü dahi biz notaya almış da gündeme getirmiş değiliz. Sadece sözleri vardır. Bu demektir ki bizim geçmişe dönük çok yoğun bir çalışma yapmamız gerekir. Bu zaman kadar düzgün bir çalışma yapılmamış ama geçmişten günümüze ne kadarını yakalayabilirsek bizim karımıza olacaktır. Biz dernek olarak bu çalışmayı yoğun bir şekilde sürdüreceğiz.